Στο πλαίσιο του ετήσιου check-up θα πρέπει να εντάσσεται και ο έλεγχος της υγείας του δέρματος, αφού η έγκαιρη διάγνωση των παθήσεών του μπορεί να ελαχιστοποιήσει πιθανή μελλοντική ταλαιπωρία. Δηλαδή να αυξήσει τις πιθανότητες ίασης, να μετριάσει τις επισκέψεις στον γιατρό, τον χρόνο και το κόστος αποθεραπείας, αλλά και τις ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως π.χ. το άγχος και τον φόβο. Ο εντοπισμός τον βλαβών σε αρχικό στάδιο, πολλές φορές και προτού γίνουν αντιληπτές από τον πάσχοντα, επιτρέπει τον κατάρτιση του θεραπευτικού πλάνου και την έναρξη της θεραπείας πολύ γρήγορα, προκειμένου οι πιθανότητες ίασης να είναι αυξημένες.
Όπως επισημαίνει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου, ο στόχος του προσυμπτωματικού ελέγχου είναι η απόκτηση γνώσης για την υγεία του οργανισμού μας προτού αντιληφθούμε το οποιοδήποτε σύμπτωμα. Ο εντοπισμός των δερματικών παθήσεων σε πρώιμο στάδιο επιτρέπει τη θεραπεία τους ακόμα και εάν αυτές είναι κακοήθεις. Για παράδειγμα, ακόμα και οι ασθενείς με μελάνωμα, που είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος, που κάνει εύκολα μεταστάσεις και είναι απειλητική για τη ζωή, έχουν 99% πιθανότητες επιβίωσης τα επόμενα 5 χρόνια από τη διάγνωση, αρκεί να δεχθούν την απαραίτητη θεραπεία στα πρώτα στάδια της νόσου. Κατά τον τακτικό έλεγχο των σπίλων (ελιών) μπορεί να αναγνωρισθεί κάποιος ύποπτος και έτσι η κινητοποίηση για την αφαίρεση, τον εργαστηριακό έλεγχο και την έναρξη της θεραπείας να είναι πολύ γρήγορη.
Όσον αφορά στη συχνότητα των ελέγχων του δέρματος από δερματολόγο, αυτή προσδιορίζεται κατά την πρώτη επίσκεψη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό μελανώματος ή άλλων δερματικών καρκίνων. Άλλοι παράγοντες είναι η ύπαρξη περισσότερων από 50 σπίλων στο σώμα αλλά και δυσπλαστικών σπίλων. Τα σοβαρά ηλιακά εγκαύματα αποτελούν επίσης αιτία για συχνότερο δερματολογικό έλεγχο. Το ίδιο συστήνεται και σε ανθρώπους που λόγω της φύσης της εργασίας τους εκτίθενται πολλές ώρες στον ήλιο καθημερινά, όσοι διαμένουν σε περιοχές με έντονη ηλιοφάνεια επί πολλούς μήνες του έτους, αλλά και όσοι έχουν λευκό δέρμα και ανοιχτόχρωμα μάτια.
«Την πρώτη φορά που οι ασθενείς προσέρχονται στα δερματολογικά ιατρεία, έχουν μια ανησυχία σχετικά με τον τρόπο που διενεργείται η εξέταση. Θα πρέπει, λοιπόν, να γνωρίζουν ότι πρόκειται για μια απλή, μη επεμβατική και ανώδυνη διαδικασία, όπου ο γιατρός ελέγχει ενδελεχώς το σύνολο του δέρματος, από το τριχωτό της κεφαλής έως τα δάχτυλα των ποδιών. Οποιαδήποτε ανωμαλία, ή εξόγκωμα, ή πληγή που δεν επουλώνεται εξετάζεται με μεγάλη προσοχή, καθώς αυτή την εμφάνιση έχουν οι κακοήθεις βλάβες», εξηγεί ο δρ Στάμου.
Τα σημεία που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο, αλλά και εκείνα με τον μεγαλύτερο αριθμό τριχών είναι πιο επιρρεπή. Αλλά, φυσικά, προκαρκινική και καρκινική βλάβη μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα ακόμα και στους βλεννογόνους. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να εξετάζονται και τα γεννητικά όργανα (με τη σύμφωνη γνώμη του εξεταζόμενου), αλλά και το εσωτερικό του στόματος. Επίσης, ελέγχονται οι υπάρχουσες ελιές, καθώς η ύπαρξη κάποιας που δεν είναι συμμετρική, έχει ακανόνιστο σχήμα με ασαφή όρια ή δεν έχει ενιαίο χρώμα αλλά πολλές αποχρώσεις, μπορεί να είναι ένδειξη μελανώματος. Ακόμα εξετάζεται οποιαδήποτε δερματική εκδήλωση, καθώς ένα σημάδι που μοιάζει με έκζεμα μπορεί στην πραγματικότητα να είναι προκαρκινική αλλοίωση (ακτινική υπερκεράτωση). Εξετάζονται και τα νύχια, αφού μια μαύρη γραμμή μπορεί να είναι σημάδι υπονύχιου μελανώματος.
Η δερματοσκόπηση και η χαρτογράφηση στους ανθρώπους που έχουν μεγάλο αριθμό ή δυσπλαστικούς σπίλους ή ανήκουν σε άλλη ομάδα κινδύνου (ιστορικό μελανώματος και ηλιακών εγκαυμάτων, εξασθενισμένο ανοσοποιητικό σύστημα) είναι οι δύο εξετάσεις που μπορούν να εντοπίσουν ύποπτες βλάβες.
Η δερματοσκόπηση είναι μια αναίμακτη τεχνική που πραγματοποιείται με χρήση ειδικών φακών και ηλεκτρονικών συσκευών που έχουν την ικανότητα μεγέθυνσης και εκπομπής πολωμένου φωτός, για την αξιολόγηση των μορφολογικών χαρακτηριστικών των υπό έλεγχο βλαβών. Η εξέταση αυτή βελτιώνει το ποσοστό διάγνωσης του μελανώματος περίπου κατά 30%.
Χαρτογράφηση είναι η καταγραφή όλων των σπίλων σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, μέσω μιας ιατρικής κάμερας, και η ανάλυσή τους με ειδικό λογισμικό, προκειμένου να αξιολογηθεί η επικινδυνότητά τους και να εντοπιστεί κάποια τυχόν αλλαγή όταν συγκριθεί με προηγούμενη εξέταση.
Το ετήσιο δερματολογικό check-up, όμως, εξυπηρετεί κι έναν άλλο σκοπό: τη διάγνωση νέων παθήσεων ή βλαβών οπουδήποτε στο σώμα, όπως μύκητες στο δέρμα ή τα νύχια, έκζεμα, ψωρίαση, τριχόπτωση, έλκη καθώς σεξουαλικά μεταδιδόμενων νόσων. Όπως στην περίπτωση κακοήθειας έτσι και στις απλές παθήσεις η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας τις καθιστά ευκολότερα διαχειρίσιμες.
Το τακτικό δερματολογικό check-up επιτρέπει, επίσης, τον επανέλεγχο υφιστάμενων, γνωστών παθήσεων όπως η ψωρίαση, η ακμή και το έκζεμα, που η χρόνια φύση τους απαιτεί συχνή κλινική εκτίμηση.
Ο δρ Χρήστος Στάμου εξαίρει την αξία της αυτοεξέτασης και προτρέπει στην υιοθέτηση του τακτικού δερματολογικού ελέγχου, ο οποίος θα πρέπει να γίνεται ανελλιπώς. Εξάλλου «διαρκεί μόνο 30 λεπτά και μπορεί να σώσει τη ζωή σας».
by 