Η σωστή χρήση του αντηλιακού προσφέρει προστασία από τις βλαβερές επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας, και κυρίως από το μελάνωμα, την πιο σοβαρή και επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος. Η σωστή ποσότητα σε κάθε χρήση, η επανάληψη, αλλά και η επιλογή των κατάλληλων τύπων προστατεύει και από άλλες βλάβες που προκαλούνται στο δέρμα από την έκθεση στον ήλιο, όπως από τη φωτογήρανση, τις ρυτίδες, τις δυσχρωμίες και τις τελαγγειεκτασίες.
Μετά από σχεδόν 100 χρόνια χρήσης του από ανθρώπους στις 5 ηπείρους και από μελέτες που έχουν διεξαχθεί για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά του, η έρευνα έχει δείξει ότι οι χρήστες αποφεύγουν τα ηλιακά εγκαύματα και έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες ανάπτυξης μελανώματος και ακανθοκυτταρικού καρκινώματος – που είναι η δεύτερη πιο συχνή μορφή καρκίνου που οφείλεται στην υπεριώδη ακτινοβολία και εκείνη που μπορεί να δώσει μεταστάσεις σε άλλα όργανα του σώματος εάν δεν εντοπιστεί εγκαίρως. Επίσης, έχει βρεθεί ότι τα αντηλιακά προστατεύουν από την ακτινική υπερκεράτωση, μια προκαρκινική βλάβη μπορεί να οδηγήσει σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
«Για να επωφεληθούμε όμως από όλες αυτές τις προστατευτικές ιδιότητές τους, θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τα αντηλιακά ακολουθώντας ορισμένους απαράβατους κανόνες, που, παρά την εκτεταμένη ενημέρωση από τους αρμόδιους φορείς, δεν γνωρίζουν όλοι. Για παράδειγμα, η μεγάλη πλειονότητα των καταναλωτών βάζει λιγότερη ποσότητα αντηλιακού από αυτή που χρειάζεται για να επωφεληθεί των προστατευτικών ιδιοτήτων του, η οποία στην καλύτερη περίπτωση δεν ξεπερνά το 50% της συνιστώμενης», μας εξηγεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου και διευκρινίζει: «Στους ενήλικες επαρκής θεωρείται η εφαρμογή 2 κουταλιών του γλυκού σε κάθε πόδι, 2 κ.γ. στον κορμό, 1 κ.γ. σε κάθε χέρι και 1 κ.γ. στο πρόσωπο και στον λαιμό. Η δοσολογία προσαρμόζεται αναλογικά για τα παιδιά και τα βρέφη άνω των 6 μηνών. Η χρήση αντηλιακών σε μικρότερες ηλικίες δεν συνιστάται, αφού μπορεί να υπάρξει απορρόφηση των συστατικών του από τον οργανισμό. Η προστασία των βρεφών μέχρι τους 6 μήνες πρέπει να γίνεται με σκίαστρα, καπέλα, ομπρέλες και άλλα παραπλήσια μέτρα, καθώς και με κάλυψη του δέρματος με ελαφρά και δροσερά υφάσματα»
Ο δείκτης προστασίας SPF του αντηλιακού είναι άλλος ένας παράγοντας που απαιτεί την προσοχή μας. Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι όσο μεγαλύτερος είναι τόσο μεγαλύτερη και η προστασία που παρέχει. Μάλιστα, ένα αντηλιακό με υψηλό δείκτη μπορεί να καλύψει, να ισορροπήσει δηλαδή, την ελλιπή ασπίδα προστασίας εξαιτίας εφαρμογής μικρής ποσότητας αντηλιακού.
Ο χρόνος εφαρμογής θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 15 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο και 30 λεπτά πριν από το κολύμπι, ενώ η διάρκειά του εξαρτάται από τις δραστηριότητες και κατά πόσο αυτές το αφαιρούν. Συστήνεται, λοιπόν, η επανάληψή του όταν ο χρήστης ιδρώσει, κολυμπήσει, παίξει ρακέτες ή άλλα παιχνίδια, ντυθεί και τα ρούχα του απορροφήσουν το αντηλιακό ή σκουπιστούν με μια πετσέτα.
Η μορφή του αντηλιακού επίσης παίζει ρόλο στην προστασία που παρέχει, αφού έχει βρεθεί από μελέτες ότι όσοι χρησιμοποιούν αντηλιακά σε μορφή σπρέι υπάρχει περίπτωση να μην το εφαρμόσουν ομοιογενώς.
Σύμφωνα με τον δρ Στάμου, τα προϊόντα που κυκλοφορούν στο εμπόριο χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: αυτά που περιέχουν χημικά φίλτρα που απορροφούν υπεριώδη ακτινοβολία υψηλής έντασης και τη μετατρέπουν σε ενέργεια χαμηλότερης έντασης, και εκείνα που περιέχουν φυσικά φίλτρα, τα οποία αντανακλούν ή διαθλούν την υπεριώδη ακτινοβολία και δεν επιτρέπουν την απορρόφησή της.
Το ερώτημα που έχει τεθεί εδώ και χρόνια είναι κατά πόσον οι ουσίες που περιέχονται στα αντηλιακά είναι επιβλαβή για τον οργανισμό και ποια συστήματά του μπορεί να επηρεάζονται. Έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές μελέτες, όχι όμως τόσες που θα μπορούσαν να διεξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Για παράδειγμα, δεν γνωρίζουμε τους πιθανούς κινδύνους από την είσοδο των ουσιών αυτών στο αναπνευστικό σύστημα όταν κατά την εφαρμογή των αντηλιακών σε μορφή σπρέι ο χρήστης εισπνεύσει.
Γνωρίζουμε όμως ότι ο οργανισμός απορροφά 4 χημικές ενώσεις (οξυβενζόνη, αβοβενζόνη, οκτοκρυλένιο και ecamsule) που περιέχονται σε αυτά, τα επίπεδα των οποίων ξεπερνούν εκείνα που θεωρούνται ασφαλή από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων, μόλις με λίγες μέρες μέγιστης χρήσης. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι σωστό να μην χρησιμοποιούνται, αφού δεν ξέρουμε ακόμα εάν υπάρχουν επιπτώσεις που υπερκεράζουν τα οφέλη. Εξάλλου υπάρχουν και τα αντηλιακά με φυσικά φίλτρα που δεν απορροφώνται από τον οργανισμό.
Παρότι η έρευνα είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο, έχει βρεθεί από μελέτη ότι οι έγκυες γυναίκες που εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα οξυβενζόνη αντιμετωπίζουν κίνδυνο πρόωρου τοκετού όταν κυοφορούν αγόρι και λιποβαρούς βρέφους όταν πρόκειται για κορίτσι. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι οι άνδρες που εκτίθενται σε βενζοφαινόνη-2 και 4-υδροξυβενζοφαινόνη παρουσιάζουν μειωμένη γονιμότητα. Βέβαια ο αριθμός των μελετών δεν είναι ικανός για να δοθούν διαφορετικές από τις τρέχουσες οδηγίες χρήσης των αντηλιακών.
«Πέραν των πιθανών προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν σε άλλα όργανα υπάρχουν και ορισμένα που επιβεβαιωμένα εμφανίζονται στο δέρμα ενός μικρού, ευτυχώς, ποσοστού ανθρώπων που χρησιμοποιούν αντηλιακά. Αυτά είναι η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής και η φωτοαλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής. Στους πάσχοντες συστήνεται η χρήση αντηλιακών με φυσικά φίλτρα, καθώς είναι λιγότερο ερεθιστικά.
Ταυτόχρονα με τα αντηλιακά πρέπει να εφαρμόζονται όλες οι οδηγίες προστασίας από τον ήλιο που περιλαμβάνουν τη χρήση καπέλου και γυαλιών και την έκθεση στον ήλιο μόνο τις ώρες που ο δείκτης ακτινοβολίας UV είναι χαμηλότερος, δηλαδή τις πρωινές και απογευματινές ώρες. Για τα παιδιά, συστήνεται η παραμονή τους στη σκιά μεταξύ των ωρών 11.00-16.00 και η κάλυψη του δέρματός τους με ρούχα. Πρέπει να λαμβάνεται δε υπόψη ότι δεν έχουν όλες οι περιοχές της χώρας μας τον ίδιο δείκτη ακτινοβολίας όλες τις ημέρες και όλες τις εποχές. Γι’ αυτό καλό είναι να αναζητείται, ειδικά κατά την περίοδο των διακοπών», καταλήγει ο δρ Χρήστος Στάμου.
by 