Επικίνδυνη για την υγεία είναι η τοποθέτηση της πετσέτας απευθείας στην άμμο. Εκεί ζουν και αναπτύσσονται αμέτρητοι μικροοργανισμοί που όταν εισβάλλουν στον οργανισμό μας μπορεί να μας αρρωστήσουν. Καμία παραλία δεν είναι ασφαλής, οπότε πρέπει να μάθουμε να συμβιώνουμε μαζί τους και να προστατεύουμε τον εαυτό μας. Και προσοχή: δεν πρέπει να παρασυρόμαστε αντικρίζοντας μια φαινομενικά καθαρή, λευκή άμμο σε κάποια δυσπρόσιτη παραλία… Ακόμα και εκεί καραδοκούν να χαλάσουν τις πολυπόθητες διακοπές μας.
«Αυτό που πρέπει να έχουν υπόψη τους οι λουόμενοι είναι ότι παθογόνοι μικροοργανισμοί υπάρχουν σε όλο το πλάτος της παραλίας – δεν περιορίζονται μόνο εκεί που σκάει το κύμα, όπως πολλοί πιστεύουν.
Για παράδειγμα, τα Nocardioidaceae είναι μια οικογένεια θετικών κατά Gram βακτηρίων της κατηγορίας Actinomycetia, τα οποία ζουν σε στεγνά σημεία της αμμουδιάς, σε αντίθεση με τα μέλη της οικογένειας Flavobacteriaceae, που προτιμούν τα υγρά τμήματά της», μας εξηγεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Βακτήρια και μύκητες δεν υπάρχουν βέβαια μόνο στις ακτές της θάλασσας αλλά και στις όχθες των λιμνών και των ποταμών. Η μόνη διαφοροποίηση είναι στα είδη.
Στις παραλίες μας ο πιο επικίνδυνος “κάτοικος” είναι ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος (MRSA). Πρόκειται για ένα υπερβακτηρίδιο που απαντάται τόσο στην άμμο όσο και στη θάλασσα. Στις πολυσύχναστες παραλίες είναι πιθανότερο να υπάρχει σε αφθονία και γι’ αυτό πιο επικίνδυνοι μήνες είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος που ο κόσμος κατακλύζει κάθε εκατοστό τους. Χαρακτηρίζεται υπερβακτηρίδιο γιατί “αντιστέκεται” στις αντισταφυλοκοκκικές πενικιλλίνες, όπως η φλουκλοξασιλλίνη και η μεθικιλλίνη, φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία πολλών σταφυλοκοκκικών λοιμώξεων. Απειλεί κυρίως τους ανθρώπους με εξασθενισμένους αμυντικούς μηχανισμούς.
Εισέρχεται στον οργανισμό από μικρές εκδορές, συνήθως στα πέλματα, πολλαπλασιάζεται και δημιουργεί αποστήματα με πύον, προκαλεί πόνο, οίδημα και ερυθρότητα. Το ανησυχητικό είναι ότι δεν παραμένει στο σημείο εισόδου αλλά συνεχίζει την πορεία του προς το εσωτερικό του οργανισμού. Η μη έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπισή του είναι πιθανό να προκαλέσει ακόμα και τον θάνατο.
Ο MRSA βέβαια δεν είναι ο μοναδικός επικίνδυνος κάτοικος της άμμου. Άλλα βακτήρια είναι σαρκοφάγα (π.χ. στρεπτόκοκκος ομάδας Α, Clostridium) και η στενή επαφή μαζί τους είναι πιθανό να γίνει αιτία νεκρωτικής απονευρωσίτιδας. Η πάθηση προκαλεί πόνο που συνεχώς αυξάνει σε ένταση, φυσαλίδες και φλύκταινες, δύσοσμο πύο, γάγγραινα, κ.ά. Μπορεί δε να αποβεί μοιραία η λοίμωξη από αυτά στους ανθρώπους με ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα, εάν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Λιγότερο απειλητικοί είναι οι μύκητες που ζουν στην άμμο, δημοφιλέστεροι των οποίων είναι το Trichophyton mentagrophytes και το Trichophyton rubrum. Πρόκειται για δερματόφυτα που προκαλούν μυκητιάσεις στο δέρμα αλλά και στα νύχια. Συχνή είναι και η παρουσία, τόσο στη στεγνή όσο και στην υγρή άμμο, του ασπέργιλλου, ενός μύκητα που ενοχοποιείται για πνευμονικές λοιμώξεις, και Candida, συχνή αιτία πρόκλησης ονυχομυκητίασης, κυρίως των χεριών.
Από το “πάρτι” των μικροοργανισμών στην άμμο δεν λείπουν ποτέ τα παράσιτα όπως το Toxocara canis, ένα σκουλήκι που μολύνει τα θηλαστικά.
«Επομένως, το ασφαλέστερο μέρος τοποθέτησης της πετσέτας θαλάσσης είναι μακριά από την άμμο. Είναι προτιμότερο να την απλώνουμε πάνω από κάποιο μονωτικό υλικό, όπως ψάθα, ή αρκετά ψηλά από την άμμο, δηλαδή πάνω σε μια καρέκλα ή ξαπλώστρα.
Σε περίπτωση επαφής της πετσέτας με την άμμο, αυτή δεν θα πρέπει απλώς να στεγνώνει στον ήλιο αλλά να πλένεται με ζεστό σαπουνόνερο, πρακτική που πρέπει να ακολουθείται ακόμα και αν δεν έχει έρθει η πετσέτα σε επαφή με την άμμο. Η πλύση και το καλό στέγνωμα εξασφαλίζει την αποφυγή σχηματισμού μούχλας. Προστασία παρέχει επίσης το πλύσιμο με χλωρίνη».
Για την αποφυγή λοιμώξεων από τους κατοίκους της άμμου πρέπει να ξεπλένουμε το θαλασσινό νερό και την άμμο από το σώμα μας με γλυκό νερό πολλές φορές την ημέρα, να φοράμε ανελλιπώς σαγιονάρες, να μην σκάβουμε και να μην παίζουμε με την άμμο, να βάζουμε μαγιό στα μικρά παιδιά, τα οποία πρέπει να προσέχουμε να μην βάζουν τα χέρια στο στόμα και να χρησιμοποιούμε αυτοκόλλητους επιδέσμους για να “κλείσουμε την πόρτα” στα βακτήρια και τους μύκητες.