Δερματικές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν στους κολυμβητές οι εκατομμύρια μικροσκοπικοί οργανισμοί που βρίσκονται στα νερά θαλασσών, λιμνών και ποταμών. Παρότι συμβιώνουμε μαζί τους κάθε καλοκαίρι, τις περισσότερες φορές “ειρηνικά”, είναι εν δυνάμει βλαπτικοί παράγοντες για το δέρμα, ιδίως όταν αυτό είναι τραυματισμένο ή έχει εκδορές. Παραμονεύει δε ο κίνδυνος να μην περιοριστούν στην επιδερμίδα, αλλά να εισχωρήσουν βαθύτερα και να προκαλέσουν σοβαρότερα προβλήματα υγείας.
«Τα καλοκαίρια γίνονται συχνά αναφορές στις επιπτώσεις που έχει η επαφή με τα διάφορα είδη τσούχτρας που ζουν στις θάλασσες μας, αλλά και με ψάρια (π.χ. δράκαινα) ή θαλάσσια είδη όπως εχινοειδή και πολυποδοειδή, λόγω της επικινδυνότητάς τους. Στην πλειονότητα είναι ήπιες αντιδράσεις του δέρματος, όπως κοκκίνισμα, κνησμός, φλεγμονή και αιμορραγία. Σπανιότερα, οι συνέπειες είναι εντονότερες, αφού σε ορισμένους ανθρώπους είναι πιθανό να προκαλέσει αλλεργικό σοκ.
Πέραν αυτών των γνωστών κινδύνων, όμως, εγκυμονούν και άλλοι, αόρατοι με το γυμνό μάτι. Μύκητες, παράσιτα και βακτήρια βρίσκουν πύλες εισόδου στον οργανισμό ατόμων που περνούν ευχάριστες ώρες κολυμπώντας ή παίζοντας στο νερό ή που η εργασία τους απαιτεί συχνή ή παρατεταμένη παραμονή σε αυτό από σημεία του δέρματος με διαρρηγμένο φραγμό», τονίζει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Η εισβολή αυτή συμβαίνει γιατί το δέρμα χάνει την προστασία που του παρέχει το σμήγμα και η μόλυνση που προκύπτει, εάν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν καταφέρει να αμυνθεί, εκδηλώνεται τοπικά με διάφορα συμπτώματα, όπως με ερυθρότητα, πρήξιμο, απόστημα, εξάνθημα. Μπορεί να προκαλέσει βέβαια και συστημικά συμπτώματα όπως πυρετό, πονοκέφαλο ή κακουχία, αν και όχι τόσο συχνά.
Από τις πιο συνηθισμένες λοιμώξεις είναι αυτές που προκαλούνται από στρεπτόκοκκο ή από σταφυλόκοκκο. Επειδή, μάλιστα, μπορεί να παρουσιαστούν μικρά οζίδια κατά μήκος της κάτω γλουτιαίας πτυχής, εξαιτίας εισόδου των συγκεκριμένων βακτηρίων από μικροτραυματισμούς στην περιοχή του λάστιχου, συστήνεται η αποφυγή παραμονής με βρεγμένο μαγιό.
Υπάρχουν δε βακτήρια που εισέρχονται από το διαβρωμένο δέρμα των πελμάτων και των παλαμών, όταν η επαφή με το νερό είναι παρατεταμένη ή/και η εφίδρωση είναι έντονη, προκαλώντας υπερκερατώσεις. Ευτυχώς, υπάρχει θεραπεία για όλες αυτές τις πολύ διαδεδομένες βακτηριακές λοιμώξεις με τοπικά ή από του στόματος αντιβιοτικά.
Οι μύκητες είναι άλλη μια κατηγορία παθογόνων που χρήζουν προσοχής το καλοκαίρι, αφού ζουν σε σημεία που βρέχονται από το νερό, τόσο στην ακροθαλασσιά όσο και στα pool decks. Για τα περισσότερα περιστατικά ευθύνεται η μόλυνση από δερματόφυτους μύκητες, οι οποίοι προκαλούν το «πόδι του αθλητή». Η απαλλαγή από αυτούς είναι μια δύσκολη υπόθεση που απαιτεί αντιμυκητιασική αγωγή. Τα τελευταία χρόνια έχουν “επιστρατευτεί” και τα λέιζερ για τη θεραπεία και η χρήση τους έχει αποδειχθεί σωτήρια, όταν οι μύκητες έχουν προσβάλει τα νύχια.
Ο ιός HPV είναι άλλος ένας κίνδυνος που απειλεί τις ξέγνοιαστες καλοκαιρινές ημέρες. Πρόκειται για τον ιό που ευθύνεται για τις γνωστές μας μυρμηγκιές. Κύρια πηγή μετάδοσης είναι ο κοινόχρηστος εξοπλισμός, όμως μάσκες θαλάσσης και βατραχοπέδιλα. Οι κολυμβητές και οι δύτες διατρέχουν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων από τους ανθρώπους που το δέρμα τους παραμένει στεγνό για το μεγαλύτερο μέρος της μέρας.
«Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία και ο ιός παραμένει για πάντα στο σώμα μετά τη μόλυνση. Τα συμπτώματα εμφανίζονται κάθε φορά που το ανοσοποιητικό δεν λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά και τότε μόνο παρεμβαίνουμε για την αντιμετώπισή τους. Υπάρχουν τοπικές θεραπείες και από τις αποτελεσματικότερες και ταχύτερες είναι τα λέιζερ διοξειδίου του άνθρακα, αφού η θεραπεία μπορεί να επιτευχθεί και σε μία μόνο επίσκεψη», επισημαίνει ο δρ Στάμου.
Παράλειψη θα ήταν να μην αναφερθούν και οι συχνές αλλεργίες που παρουσιάζονται λόγω της επαφής του δέρματος με τον απαραίτητο καλοκαιρινό εξοπλισμό, όπως μάσκες, βατραχοπέδιλα και μαγιό, αλλά και με τα χημικά που χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση του πληθυσμού αυτών των μικροοργανισμών σε χαμηλά επίπεδα, ιδίως στις πισίνες.
«Ακόμα και τα μαγιό μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στο δέρμα. Οι πιθανότητες εξαρτώνται από την ύπαρξη ερεθιστικού παράγοντα στη σύνθεσή τους και από την ευαισθησία του δέρματος του χρήστη. Συχνότερα εμφανίζεται φυσαλιδώδες ή εκζεματικό εξάνθημα στα σημεία επαφής, το οποίο προκαλεί κνησμό στον πάσχοντα», προειδοποιεί ο δρ. Χρήστος Στάμου και καταλήγει:
«Η γνώση των κινδύνων που κρύβει το νερό για το δέρμα δεν πρέπει να γίνεται τροχοπέδη, αλλά να εφιστά την προσοχή για να ακολουθούμε κανόνες που μας προστατεύουν και για να απευθυνόμαστε στους ειδικούς εάν προκύψουν προβλήματα από την επαφή μας με το νερό κατά τη διάρκεια ψυχαγωγικών ή επαγγελματικών δραστηριοτήτων».