Μικρή είναι η προσοχή που δίνουμε στην προστασία των μαλλιών μας το καλοκαίρι, εποχή που η ηλιακή ακτινοβολία είναι ιδιαίτερα έντονη. Ο λόγος είναι ότι η πλειονότητα του κόσμου θεωρεί τα μαλλιά “νεκρά” και όχι εντελώς άδικα, αφού το ορατό μέρος της τρίχας, το στέλεχος, αποτελείται από νεκρά κύτταρα, που έχουν μετατραπεί σε κερατίνη, συνδετικό υλικό και νερό. Ακόμα και εκείνοι που προσέχουν το δέρμα τους, το προστατεύουν από τον ήλιο και το περιποιούνται μετά από την έκθεση σε αυτόν, δεν κάνουν το ίδιο με τα μαλλιά τους.
Η αλήθεια είναι ότι τα μαλλιά είναι ζωντανοί οργανισμοί που παθαίνουν ό,τι και το δέρμα. Χάνουν την υγρασία τους και τα προστατευτικά τους έλαια, με αποτέλεσμα να αφυδατώνονται και να σπάνε. Επιπλέον η παρατεταμένη και απευθείας έκθεση στον ήλιο μπορεί να έχει σημαντική επίπτωση και στην πυκνότητα των μαλλιών, δεδομένου ότι η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να αλλάξει τον κύκλο ανάπτυξης της τρίχας.
«Η ενημέρωση για την ανάγκη προστασίας του δέρματός μας από τον ήλιο ξεκινά από την αποφυγή εμφάνισης καρκίνου σε αυτό. Παρότι είναι απολύτως σωστή η προσοχή που δίνουμε, προκειμένου να είμαστε ασφαλείς ενόσω απολαμβάνουμε το ζεστό χάδι του, το λάθος που κάνουμε είναι που αδιαφορούμε για τα μαλλιά και το τριχωτό του κεφαλιού, αν και ο καρκίνος δεν εξαιρεί το συγκεκριμένο σημείο», τονίζει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου και συνεχίζει: «Όταν εκθέτουμε τα μαλλιά μας στον ήλιο κατ’ επανάληψη αυτά χάνουν την ελαστικότητά και την αντοχή τους, ξεθωριάζουν, θαμπώνουν, γίνονται άγρια και ατίθασα και τελικά πέφτουν. Βαριές επιπτώσεις έχει και στο δέρμα της κεφαλής, κυρίως σε όσους έχουν χάσει τα μαλλιά τους (τα οποία λειτουργούν προστατευτικά) ή σε εκείνους που τα ξυρίζουν για λόγους αισθητικούς ή πρακτικούς».
Όπως συμβαίνει και στο δέρμα, η υπεριώδη ακτινοβολία προκαλεί βλάβες στη δομή της τρίχας και την ανάπτυξή της. Οι αόρατες με το μάτι ακτίνες UVA και UVB οι οποίες φτάνουν στη γη (σε αντίθεση με την UVC), έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη επιφάνειά της όσο και στα βαθύτερα στρώματά της και τον θύλακα στον οποίο αναπτύσσεται. Συγκεκριμένα, η UVA αλλοιώνει το χρώμα της και γι’ αυτό τα μαλλιά γίνονται ανοιχτότερα το καλοκαίρι, ιδιαίτερα τα ξανθά. Η UVB γίνεται η αιτία απώλειας των πρωτεϊνών της τρίχας και απόπτωση στον ανώτερο θύλακά της.
Σύμφωνα με μια μελέτη, και τα δύο είδη ακτινοβολίας γίνονται αιτία βλάβης του γενετικού υλικού (DNA) των κυττάρων τους και κυτταροτοξικότητας των θυλάκων, επιβραδύνουν την απόπτωση των κερατινοκυττάρων του έξω ελύτρου της ρίζας του τριχοθυλακίου και της μήτρας της τρίχας, και ενισχύουν την κατογενή φάση της. Όσο μάλιστα εντονότερη είναι η υπεριώδη ακτινοβολία τόσο μεγαλύτερη η βλάβη που προκαλείται.
Προστασία όμως χρειάζεται και το τριχωτό του κεφαλιού, καθώς είναι πιθανό να υποστεί έγκαυμα – όταν μάλιστα αυτό συμβαίνει κατ’ εξακολούθηση στη διάρκεια της ζωής είναι πιθανότερο να προκύψει τριχόπτωση. Επίσης, όσοι εκθέτουν το κεφάλι τους στον ήλιο είναι επιρρεπείς στην ανάπτυξη ή επιδείνωση διαφόρων παθήσεων, όπως το ενδογενές έκζεμα και η ροδόχρου ακμή.
«Δυστυχώς τα μειονεκτήματα της έκθεσης στον ήλιο υπερτερούν των πλεονεκτημάτων χαρακτηριστικότερη των οποίων είναι η σύνθεση της βιταμίνης D. Η βιταμίνη αυτή είναι απολύτως απαραίτητη στη σωστή λειτουργία του οργανισμού, του δέρματος και των μαλλιών. Τα χαμηλά επίπεδά της γίνονται συχνά αιτία τριχόπτωσης. Ο χρόνος όμως που απαιτείται για να αποκομίσουμε αυτά τα οφέλη δεν ξεπερνά τα 30 λεπτά ημερησίως, πολλές φορές και λιγότερο, αναλόγως των συνθηκών.
Κατά τη διάρκεια αυτή είναι απαραίτητη η προστασία του κεφαλιού, αφού μόλις 15 λεπτά έκθεσης χωρίς τη λήψη προστατευτικών μέτρων (π.χ. καπέλο) αρκούν για να βλάψουν το δέρμα και τα μαλλιά.
Ποια είναι λοιπόν η χρυσή τομή; «Η έκθεση στον ήλιο με μέτρο. Λίγα λεπτά το πρωί ή αργά το απόγευμα, όταν οι ακτίνες δεν είναι κάθετες και συνεπώς είναι δυσκολότερο να προκαλέσουν εγκαύματα και καρκίνο του δέρματος. Αυτός ο χρόνος είναι ικανός για να συνθέσει το δέρμα μας την πολύτιμη βιταμίνη D χωρίς να υποστεί βλάβες», διευκρινίζει ο δρ Στάμου.
Εξάλλου, αρκεί να ακολουθούμε ανελλιπώς μερικά απλά βήματα για να περιορίσουμε στο ελάχιστο τις αρνητικές επιπτώσεις του ήλιου: κάλυψη του κεφαλιού με καπέλο που έχει φαρδύ γείσο ή με μαντήλι, χρήση ειδικού αντηλιακού για τα μαλλιά και το τριχωτό της κεφαλής, και βαθιά ενυδάτωση των μαλλιών μετά από την έκθεση στον ήλιο.
by 