«Γερασμένοι» απ’ τα 20: Πώς οι θεραπείες αντιγήρανσης έγιναν εμμονή στους νέους

Πόσος χρόνος μας απομένει να ζήσουμε; Η ερώτηση φαντάζει μακάβρια, όμως ενόψει της κλιματικής καταστροφής κι ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου που πλανάται στην ατμόσφαιρα, η απορία νομίζω πως είναι εύλογη. Στο σημερινό κλίμα αβεβαιότητας, η διατήρηση της ομορφιάς, της νεότητας και της σφριγηλότητας, γίνεται όλο και πιο ζωτικής σημασίας. Κι αυτό γιατί το μόνο πράγμα που οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε ότι μπορούμε να ελέγξουμε είναι η εικόνα μας.

Η πορεία προς τον θάνατο είναι αναπόφευκτη, αλλά υπάρχει ένας κλάδος που εδώ και δεκαετίες υπόσχεται ότι μπορεί να γυρίσει τον χρόνο πίσω. Η βιομηχανία της ομορφιάς ανέκαθεν εμπορεύονταν το άπιαστο: τη νιότη και τη μακροζωία, παρουσιάζοντας τα προϊόντα τους σαν ελπίδα σε βαζάκι (ή σύριγγα). Κι ενώ η αντιγήρανση ήταν από πάντα ένα σημαντικό βέλος στην φαρέτρα της βιομηχανίας, ποτέ στο παρελθόν δεν ήταν τόσο κυρίαρχη στη συλλογική συνείδηση, ποτέ δε μας είχε απασχολήσει με τόση θέρμη. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η αντιγήρανση απευθύνεται σε όλο και νεότερα άτομα.

«Το 2020 το Υπουργείο Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου υπολόγισε ότι πραγματοποιήθηκαν περίπου 41.000 θεραπείες Botox σε άτομα κάτω των 18 ετών!»

Τα τελευταία δύο χρόνια, ο όγκος των προϊόντων αντιγήρανσης αυξήθηκε κατά 10%, σύμφωνα με το Business of Fashion, ενώ φέτος οι αναζητήσεις για Botox, fillers (ενέσιμα)  και ρετινόλη αυξήθηκαν κατά 63%. Το 2020 το Υπουργείο Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου υπολόγισε ότι πραγματοποιήθηκαν περίπου 41.000 θεραπείες Botox σε άτομα κάτω των 18 ετών! Το καλοκαίρι έγινε viral ένα βίντεο στο TikTok με τίτλο «Πράγματα που κάνω για να επιβραδύνω τη διαδικασία της γήρανσης στα 14 μου». Το κορίτσι του βίντεο εξηγούσε ότι ακολουθεί συγκεκριμένη ρουτίνα από τα 12, η οποία περιλαμβάνει βιταμίνες, ορούς και μάσκα ομορφιάς 2 φορές την ημέρα, σαν αντιβίωση.

Τις προάλλες, πήγα στην αισθητικό μου για το λέιζερ του μήνα. Ακολούθησε η ερώτηση που μου γίνεται, σχεδόν σαν ιεροτελεστία, σε κάθε ραντεβού μου στην κλινική. «Πέραν από λέιζερ θα ήθελες να κάνεις κάτι άλλο;». Κάθε φορά απαντώ αρνητικά, μόνο που αυτήν την φορά είπα να δοκιμάσω την τύχη μου: «Ναι, θα ήμουν ανοιχτή αλλά δεν ξέρω ακόμα τι θα ήθελα να κάνω». «Να κάνεις μποτοξ», μου απάντησε. «Εγώ είμαι 28 και άργησα πολύ να ξεκινήσω το μπότοξ». Ξαπλωμένη στο κρεβάτι του πόνου αναρωτιόμουν πώς γίνεται να καθυστέρησε να ξεκινήσει το μπότοξ ενώ είναι μόλις 28 ετών. «Άργησα πολύ, πρέπει να ήμουν γύρω στα 23 όταν το ξεκίνησα». Μάλιστα.

Γερνάμε από την πρώτη μέρα της ζωής μας

Ρώτησα τον δερματολόγο, κ. Χρήστο Στάμου για το αν έχει νόημα να ξεκινά κανείς να ασχολείται με την αντιγήρανση από τόσο νωρίς. «Βιολογικά, το γήρας ξεκινά από την πρώτη μας μέρα στη γη. Η γήρανση του δέρματος αυξάνει ρυθμούς και γίνεται πιο φανερή μετά τα 30 ή τα 40, ανάλογα το άτομο. Ως γιατροί πρέπει να είμαστε δίπλα στις ανάγκες και τις επιθυμίες των πελατών μας αλλά στο πλαίσιο του κανονικού».

«Πριν από 10-15 χρόνια, θα ήταν αδιανόητο ένα κορίτσι 12 ετών να ασχολείται τόσο ζεστά με την αντιγήρανση».

Δερματολόγοι, πλαστικοί χειρουργοί και αισθητικοί έχουν παρατηρήσει ότι η ηλικία των πελατών τους όλο και μειώνεται. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει και στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ.Στάμου: «Ενώ παλαιότερα οι γυναίκες που έρχονταν στο ιατρείο για πρώτη φορά για να ξεκινήσουν θεραπείες αντιγήρανσης ήταν κοντά στα 40 πλέον είναι λίγο πριν ή μετά τα 30. Οι ανάγκες αλλάζουν μαζί με τις κοινωνικές απαιτήσεις. Το botox είναι η πιο συχνή θεραπεία κατά της αντιγήρανσης παγκοσμίως. Πλέον κυριαρχεί κοινωνικά και πολιτισμικά η εικόνα μέσα από φωτογραφίες και βίντεο στα social media. Τα ηλικιακά όρια έχουν πέσει, κάτι που αφορά και τους άντρες, οι οποίοι από τα 30 τους ξεκινούν τις θεραπείες. Πριν από 10-15 χρόνια, θα ήταν αδιανόητο ένα κορίτσι 12 ετών να ασχολείται τόσο ζεστά με την αντιγήρανση».

Κρίνοντας από τα παραπάνω, φαίνεται να υπάρχει μια ενισχυμένη φοβία του γήρατος στις νεότερες γενιές. Εν μέρει, το φαινόμενο αυτό αποτυπώνει το γενικότερο άγχος που γεννά το υπάρχον κλίμα παγκοσμίως. Οι νέοι ειδικότερα ανησυχούν για το μέλλον τους. Σε μια έρευνα του 2021, το 60% των νέων δήλωσε ότι αισθάνονται εξαιρετικά ανήσυχοι για την κλιματική αλλαγή, το 75% είπε ότι το μέλλον φαντάζει τρομακτικό και το 56% πιστεύει ότι «η ανθρωπότητα είναι καταδικασμένη».

«Το να μεγαλώνεις – ειδικά για τις γυναίκες – παρουσιάζεται ως κάτι ασυγχώρητο».

Αν και δεν μπορούμε να σταματήσουμε τον χρόνο, κατά κάποιον τρόπο νιώθουμε ότι μπορούμε να διατηρήσουμε τον έλεγχο, επιβραδύνοντας τη διαδικασία του γήρατος. Σε αυτό συμφώνησε και ο κ. Στάμου: «Στην εποχή του scroll down, της επιφανειακότητας των social media και της κοινωνικής αποξένωσης, νιώθουμε ότι δεν έχουμε χρόνο για μας. Συχνά οι άνθρωποι επικεντρώνονται στη βελτίωση της εικόνας τους, σε μια προσπάθεια να καλύψουν το κενό που γεννά η κοινωνία». Όλοι θέλουμε να είμαστε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας και να αφήσουμε το αποτύπωμά μας στο σύντομο χρονικό διάστημα που θα περάσουμε στη Γη. Γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να επιβραδύνουμε το χρόνο αλλά ίσως μπορούμε να αλλάξουμε την αντίληψη του χρόνου, να παραμορφώσουμε λίγο τη γραμμικότητά του, μανιπουλάροντας την εικόνα μας.

Instagram face: Πώς η αντιγήρανση τρυπώνει σε κάθε οθόνη

Στη συζήτηση για τη φοβία του γήρατος, τα social media και η κουλτούρα των celebrities επανέρχεται στη συζήτηση. Αν τα social media είναι η νέα πραγματικότητα, τα εμφανή σημάδια γήρανσης είναι μια τραγωδία που πρέπει να αποφευχθεί με κάθε κόστος. Το να μεγαλώνεις – ειδικά για τις γυναίκες – παρουσιάζεται ως κάτι ασυγχώρητο. Αμέτρητες viral συμβουλές κατά της γήρανσης κολυμπούν καθημερινά σε έναν ωκεανό πληροφορίας: Μη χρησιμοποιείτε καλαμάκια, καλύψτε το στόμα σας με κολλητική ταινία πριν κοιμηθείτε, μην κοιμάστε ποτέ στο πλάι, χρησιμοποιείστε μεταξένια μαξιλαροθήκη, μη χρησιμοποιείται τους μύες του προσώπου όταν γελάτε.

«Η τάση του μέλλοντος, που την βλέπουμε ήδη στο εξωτερικό, δίνει έμφαση στη φυσικότητα».

Ο κ. Στάμου εξηγεί: «Συχνά οι γυναίκες επιθυμούν ένα αποτέλεσμα που θυμίζει την αγαπημένη τους celebrity ή κάποιο φίλτρο στο Instagram. Είναι το γνωστό “Instagram face”, ένα φαινόμενο που έχει απασχολήσει πολλά συνέδρια. Για παράδειγμα, συχνά έρχονταν κοπέλες και μου ζητούσαν το φρύδι της Kendall Jenner. Τα social media και τα realities δεν άλλαξαν μόνο τα πρότυπα ομορφιάς, δημιούργησαν νέα επαγγέλματα στα οποία η εικόνα είναι το νόμισμα. Ωστόσο, αυτό έχει αρχίσει να αμβλύνεται τα τελευταία χρόνια. Η τάση του μέλλοντος, που την βλέπουμε ήδη στο εξωτερικό, δίνει έμφαση στη φυσικότητα, την υγεία και την ευεξία. Οι γυναίκες σήμερα θέλουν να φαίνονται νεότερες, χωρίς απαραίτητα να αλλάξουν τα χαρακτηριστικά τους για να μοιάζουν σε κάποια διάσημη».

Από το shopping therapy στο treatment therapy

Κάθε γενιά έχει τη δική της «αυτοβελτιωτική» κουλτούρα. Τη δεκαετία του 2000, κυριαρχούσε η κουλτούρα της δίαιτας και η εμμονή με το αδυνάτισμα. Αυτοί οι περιορισμοί στο σώμα και τη ζωή των γυναικών δεν σταματούν ποτέ: τα σώματα και τα πρόσωπά μας γίνονται πρότζεκτ, πάνω στα οποία δουλεύουμε. Οι τάσεις λαμβάνουν νέες μορφές, για να συμβαδίσουν με την κοινωνία και την τεχνολογία. Τουλάχιστον πίσω στο 2000, υπήρχαν μερικά εμπόδια στην πληροφορία που λαμβάναμε. Θα έπρεπε να συνδεθεί κανείς σε ένα αργό ίντερνετ μέσω τηλεφώνου ή να αγοράσει το μηνιαίο περιοδικό, προκειμένου να ενημερωθεί για τις νέες απαιτήσεις της ομορφιάς.

«Σε λιγότερο από 3 λεπτά, βλέπουμε όλη τη διαδικασία, από το κλείσιμο του ραντεβού, στην καρέκλα του γιατρού και πίσω στο σπίτι».

«Παλιότερα υπήρχε το shopping therapy. Οι άνθρωποι προσπαθούσαν να καλύψουν το κενό, αγοράζοντας πράγματα για να βελτιώσουν την εικόνα τους. Πλέον, το shopping therapy έχει αντικατασταθεί από το treatment therapy, σε μια ανάγκη να νιώσουμε ότι θρέφουμε τον εαυτό μας» λέει ο κ. Στάμου.

Μια ανάσα πριν το 2024, όλα είναι πλέον πολύ πιο προσβάσιμα. Η πληροφορία είναι σήμερα πολύ πιο υποδόρια, πολύ πιο ύπουλη. Οι influencers μάς παίρνουν μαζί τους στα ραντεβού τους στον πλαστικό. Σε λιγότερο από 3 λεπτά, βλέπουμε όλη τη διαδικασία, από το κλείσιμο του ραντεβού, στην καρέκλα του γιατρού και πίσω στο σπίτι. Οι υπαρξιακές κρίσεις παίζουν σε ανάλυση 4K.

Ίσως την επόμενη φορά που με ρωτήσει η αισθητικός μου αν θέλω να αλλάξω κάτι πάνω μου, να απαντήσω θετικά και να το εννοώ. Ίσως στα 40 μου κάνω το πρώτο μου lifting και στα 60 μου να αφαιρέσω το έξτρα δέρμα κάτω από τα μπράτσα μου. Με μανία θα σβήσω κάθε απτή απόδειξη ότι έζησα. Γέλασα, έκλαψα, έφαγα, ήπια, ξενύχτησα, ερωτεύτηκα, φοβήθηκα. Όμως όσο κι αν προσπαθήσω, ο χρόνος πάντα θα κερδίζει. Το σώμα μου κάποια στιγμή θα με αφήσει κα δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορώ να κάνω για να το αλλάξω αυτό.

Στις επόμενες δεκαετίες ίσως να κοιτάμε πίσω σοκαρισμένοι με την εμμονή μας με τη νεότητα. Θα θυμόμαστε με δυσπιστία ότι μας πουλούσαν θεραπείες κατά των ρυτίδων ενώ κάναμε λέιζερ στο μπικίνι. Θα θυμόμαστε την πιο όμορφη εκδοχή του εαυτού μας, να ψάχνει εξονυχιστικά στον καθρέφτη για σημάδια γήρανσης. Θα καταλάβουμε ότι η εμμονή μας με την αντιγήρανση πιθανόν να ήταν μια αντίδραση στον κόσμο που τελείωνε τόσο βίαια. Και ίσως τότε να παραδεχθούμε ότι το γήρας δεν ήταν εχθρός, αλλά προνόμιο.