Ιδανική περίοδος για τον έλεγχο των επιπτώσεων που είχε η έκθεση του δέρματος στον ήλιο το καλοκαίρι που πέρασε είναι η εποχή που διανύουμε. Η έντονη και παρατεταμένη ηλιοφάνεια που επικρατούν στη χώρα μας ενδεχομένως να του έχουν προκαλέσει βλάβες που εάν εντοπιστούν εγκαίρως υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα ίασής τους.
Σύμφωνα με τον Δερματολόγο – Αφροδισιολόγο δρ Χρήστο Στάμου, η ικανότητα του οργανισμού να διορθώνει τα σφάλματα στο DNA που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία είναι γνωστή. Όμως, υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι μηχανισμοί επιδιόρθωσης κάποιες φορές δεν λειτουργούν αποτελεσματικά. Έχει αποδειχθεί ότι όσο περισσότερο εκτιθέμεθα στην υπεριώδη ακτινοβολία τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να αποτύχει ο οργανισμός να τα αποκαταστήσει, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου.
«Η έκθεση στον ήλιο μπορεί να γίνει αιτία εμφάνισης σπίλων και αυτός είναι ο λόγος που οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ελιές σε σημεία του σώματός τους που παραμένουν ακάλυπτα για περισσότερους μήνες. Ορισμένοι από αυτούς χαρακτηρίζονται ως δυσπλαστικοί (άτυποι). Παρότι είναι καλοήθεις, θα πρέπει να αφαιρούνται χειρουργικά, διότι έχουν χαρακτηριστικά τα οποία θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε μελάνωμα», διευκρινίζει ο δρ Στάμου.
Όπως μας εξηγεί περαιτέρω, η εμφάνιση των σπίλων είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης των μελανοκυττάρων σε σύμπλεγμα, ενώ φυσιολογικά τα κύτταρα αυτά διασκορπίζονται στο δέρμα. Είναι σχηματισμοί που διακρίνονται στους συγγενείς σπίλους, δηλαδή σε εκείνους που υπάρχουν εκ γενετής και στους επίκτητους, δηλαδή σε εκείνους που σχηματίζονται κατά την παιδική, εφηβική και μετεφηβική ηλικία. Οι άνθρωποι που έχουν γεννηθεί με σπίλους έχουν ελαφρώς περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν μελάνωμα αργότερα στη ζωή τους. Ο αριθμός τους αυξάνει αυτόν τον κίνδυνο: μικρότερο διατρέχουν τα άτομα που έχουν έως 40 σπίλους στο σώμα τους, συγκριτικά με εκείνα που έχουν περισσότερους από 50.
Η ύπαρξη 10 δυσπλαστικών σπίλων – δηλαδή ελιών με σχετικά μεγάλη διάμετρο, ασαφές σχήμα και με χρωματικές διακυμάνσεις – αυξάνει κατά 12 φορές την πιθανότητα να εμφανίσει κάποιος μελάνωμα.
«Το μελάνωμα είναι η πιο θανατηφόρα μορφή καρκίνου του δέρματος, η οποία αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα. Υπολογίζεται ότι το 1% των Ευρωπαίων θα αναπτύξει αυτήν τη σοβαρή νόσο. Ωστόσο, το ποσοστό διαφέρει από χώρα σε χώρα. Σε όλες, όμως, παρατηρείται ανοδική τάση. Επειδή μπορεί να κάνει μετάσταση σε άλλα όργανα, μέσω του λεμφικού συστήματος, θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνο. Παρότι είναι πιθανό να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε περιοχή του δέρματος, συνήθως ξεκινά από ένα σπίλο.
Το μελάνωμα εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, αφού αυτά έχουν πιο ευαίσθητο δέρμα και είναι ευκολότερο να υποστούν ηλιακό έγκαυμα. Δεν αποκλείεται, βέβαια, η εμφάνισή του και σε σκούρα δέρματα. Αν και έχουν αρκετή μελανίνη στο δέρμα τους, τα άτομα της μαύρης φυλής είναι επίσης πιθανό να αναπτύξουν μελάνωμα, κυρίως στις παλάμες και στα πέλματα. Παράγοντες κινδύνου αποτελούν τόσο η συνολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της ζωής όσο και ο αριθμός των ηλιακών εγκαυμάτων που έχει υποστεί κάποιος.
Με άλλα λόγια το δέρμα έχει μνήμη και θυμάται τις φορές που αφέθηκε απροστάτευτο στον ήλιο. Όσοι είναι πιθανότερο να εμφανίσουν μελάνωμα, θα πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί και επιμελείς, ώστε να εντοπίζουν ακόμα και τις πιο ανεπαίσθητες αλλαγές, τόσο στις ελιές τους όσο και στο δέρμα τους. Και αυτό διότι η έγκαιρη εύρεση αυτών των αλλαγών και η σωστή χειρουργική θεραπεία αυξάνει την πιθανότητα ίασης», τονίζει ο δρ Στάμου.
Κάθε ένας λοιπόν από μας, χωρίς εξαίρεση, θα πρέπει να αυτοεξετάζεται, ασχέτως εάν ανήκει σε ευπαθή ομάδα. Η καταλληλότερη εποχή θεωρείται το φθινόπωρο, επειδή η ακτινοβολία που έχει δεχθεί το σώμα από την άνοιξη είναι πολύμηνη και έντονη. Η εύρεση οποιασδήποτε αλλαγής στο χρώμα, το σχήμα ή/και τη διάμετρο θα πρέπει να κινητοποιήσει τους ασθενείς προς αναζήτηση ιατρικής διάγνωσης.
Όσοι έχουν ξανθά, κόκκινα μαλλιά, μπλε ή πράσινα μάτια και λευκή επιδερμίδα ή έχουν οικογενειακό ιστορικό μελανώματος θα πρέπει να απευθύνονται στον δερματολόγο κάθε τρεις μήνες, ενώ όσοι δεν έχουν παράγοντες κινδύνου, μπορούν να προγραμματίζουν τον ιατρικό έλεγχο κάθε ένα με δύο χρόνια.
Η χαρτογράφηση σπίλων αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόπο ελέγχου του δέρματος και πρόληψης του μελανώματος. Η πιο σύγχρονη διαγνωστική τεχνική είναι η δερματοσκόπηση, όπου με ειδικές ηλεκτρονικές συσκευές και φακούς εξετάζονται τα χαρακτηριστικά των βλαβών. Πρόκειται για μια απλή, ανώδυνη και ασφαλή διαδικασία, με την οποία ο εκπαιδευμένος και έμπειρος δερματολόγος στους διαδοχικούς ελέγχους μπορεί να εντοπίσει κάθε αλλαγή που συντελείται στο δέρμα και να ανιχνεύσει το μελάνωμα ακόμα και σε πολύ πρωτογενές στάδιο.
by 