Απλές παρεμβάσεις στην καθημερινή ζωή μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητες μόλυνσης από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Αν και το εμβόλιο που έχει αναπτυχθεί για ορισμένους υπότυπους του είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν το έχει κάνει, λόγω ηλικίας και είχε ήδη εκτεθεί στον ιό, όταν αυτό κυκλοφόρησε. Η περιορισμένη προστασία του, όμως, από ορισμένους γνωστούς υποτύπους, καθιστά επιτακτική την ανάγκη εύρεσης και υιοθέτησης επιπλέον προφυλακτικών μέτρων από όλους.
«Ο ιός HPV έχει περισσότερους από 120 υπότυπους, με τα μέχρι σήμερα δεδομένα. Άλλοι είναι εντελώς ακίνδυνοι και άλλοι δύνανται να προκαλέσουν καρκίνο εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι από τους πιο γνωστούς. Σημαντικός, όμως, είναι και ο αριθμός των ανθρώπων που αναπτύσσουν καρκίνο πρωκτού, αιδοίου και πέους, του στόματος και του λαιμού όταν μολυνθούν. Αυτοί οι υπότυποι μεταδίδονται με σεξουαλική πράξη», μας εξηγεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Οι 40 περίπου από αυτούς προκαλούν κονδυλώματα, όταν ο HPV έρθει σε επαφή με τις περιοχές των γεννητικών οργάνων. Οι 14 τουλάχιστον θεωρούνται ως υψηλού κινδύνου, καθώς μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο τόσο στα γεννητικά όργανα όσο και στο στόμα και τον λαιμό. Οι πιο επικίνδυνοι είναι οι υπότυποι 16 και 18 αφού προκαλούν πάνω από τα δύο τρίτα των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Αντιθέτως, οι υπότυποι 6 και 11 ευθύνονται για το 90% περίπου των περιπτώσεων κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων.
Η άμεση επαφή με μολυσμένο άτομο δεν συνεπάγεται πάντα ανάπτυξη βλάβης, τουλάχιστον ορατή. Σε όσους έχουν ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα η λοίμωξη υποχωρεί δίχως θεραπεία μέσα σε 24 μήνες. Όταν δεν είναι όμως ισχυρό και αφεθεί χωρίς θεραπεία είναι πιθανό τα προσβεβλημένα κύτταρα να εξαλλαχθούν και να αναπτυχθεί τελικά καρκίνος, όταν η μόλυνση έχει γίνει με καρκινογόνους τύπους του HPV.
Τα ποσοστά των νεοπλασιών που προκαλούνται από τον συγκεκριμένο ιό είναι ιδιαίτερα υψηλά. “Ναυαρχίδα” αποτελεί ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, με το 90% να οφείλεται σε αυτόν. Σχεδόν ίδιο είναι το ποσοστό των καρκίνων του πρωκτού που αναπτύσσονται εξαιτίας του. Υπολογίζεται ότι προκαλεί επίσης το 70% των καρκίνων του κόλπου και του αιδοίου και το 60% των καρκίνων του πέους.
Ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος πρόληψης της μόλυνσης από ορισμένους τύπους του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων τα τελευταία 15 χρόνια είναι το εμβόλιο. Σήμερα κυκλοφορούν στη χώρα μας τρία εμβόλια – ένα διδύναμο, ένα τετραδύναμο και ένα εννιαδύναμο. Το πρώτο προστατεύει από τους επικίνδυνους τύπους 16 και 18, το δεύτερο επιπλέον από τους τύπους 6 και 11 και το τρίτο από τους 31, 33, 45, 52 και 58, πλέον των τεσσάρων παραπάνω αναφερόμενων. Όλα είναι απολύτως αποτελεσματικά για την προστασία από τα νοσήματα που προκαλούν οι συγκεκριμένοι τύποι του HPV.
Πέραν όμως από τον εμβολιασμό, υπάρχουν και άλλοι τρόποι πρόληψης, εφικτοί στην υιοθέτησή τους από το σύνολο του πληθυσμού, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα μόλυνσης. Η χρήση προφυλακτικού, αν και περιορίζει την έκθεση στον ιό, δεν προστατεύει απολύτως, αφού ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από την επαφή με οποιοδήποτε σημείο του δέρματος δεν καλύπτεται. Επίσης, η επιλογή ενός ερωτικού συντρόφου μειώνει τις πιθανότητες να μολυνθεί.
Παράλληλα, βασικό μέλημα όλων θα πρέπει να είναι η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, ούτως ώστε εάν προκύψει επαφή με τον ιό, να είναι αρκετά δυνατό να τον πολεμήσει. Ο τρόπος για να γίνει αυτό είναι η προσκόλληση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής και η καθημερινή άσκηση.
Επίσης, «θετική επίδραση έχει και η διακοπή του καπνίσματος – αφού οι τοξικές και οι καρκινογόνες ουσίες που περιέχουν τα προϊόντα καπνού καταστέλλουν το ανοσοποιητικό, καθιστώντας το πιο αδύναμο να καταπολεμήσει τον ιό – αλλά και ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ.Σημαντικό ρόλο στην κατάσταση του ανοσοποιητικού παίζει επίσης το στρες και ο κακός ύπνος και γι’ αυτό θα πρέπει να καταβάλλονται προσπάθειες ελέγχου τους», συμβουλεύει ο δρ Στάμου.
Ένας ακόμα τρόπος προφύλαξης είναι και οι τακτικές εξετάσεις. Τόσο οι εμβολιασμένοι έναντι του HPV όσο και οι ανεμβολίαστοι θα πρέπει ανελλιπώς να υποβάλλονται σε περιοδικούς ελέγχους, προκειμένου η οποιαδήποτε βλάβη να εντοπιστεί αρκετά νωρίς. Εξετάσεις όπως το τεστ Pap, το τεστ HPV – DNA, η δοκιμασία οξικού οξέος και η βιοψία ιστού, μπορούν να εντοπίσουν και συγκεκριμενοποιήσουν τον υπότυπο με τον οποίον έχει μολυνθεί ο ασθενής.
Εξυπακούεται ότι η θεραπεία, σε περίπτωση εύρεσης μόλυνσης από τον HPV, είναι απολύτως επιβεβλημένη, προκειμένου να διακοπεί οποιαδήποτε εξέλιξη ή εξάπλωσή της. Είναι επίσης απαραίτητη η εξέταση και θεραπεία των βλαβών του ερωτικού συντρόφου και ο τακτικός επανέλεγχος, για να αποφευχθεί η επαναμόλυνση ή η υποτροπή.
«Υπάρχουν πολλές θεραπείες για τις βλάβες που προκαλεί ο HPV. Αναλόγως του εντοπισμού τους, της έκτασής τους και τις προτιμήσεις του ασθενή μπορούν να αντιμετωπιστούν με την εφαρμογή τοπικών θεραπειών ή με χειρουργική επέμβαση. Οι επιλογές είναι πολλές. Η αποτελεσματικότερη και πιο σύγχρονη μέθοδος, όμως, είναι η εφαρμογή λέιζερ στη βλάβη. Τα τελευταίας γενιάς υπερπαλμικά laser απαλλάσσουν τον ασθενή από πολύμηνες τοπικές θεραπείες, ή θεραπείες που είναι επώδυνες. Τα αποτελέσματά τους είναι δε αισθητικά τέλεια και εξαιρετικά γρήγορα, αφού μπορούν να θεραπεύσουν πολλές βλάβες σε μία συνεδρία», καταλήγει ο δρ Χρήστος Στάμου.
by 