Μετά τον δρόμο που άνοιξαν τα εμβόλια mRNA για τον SARS-CoV-2, οι επιστήμονες αναζητούν εφαρμογή τους και στην πρόληψη του καρκίνου του δέρματος. Έρευνα του Κολλεγίου Φαρμακευτικής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον δείχνει ότι ένα εμβόλιο που προωθεί την παραγωγή μιας, καίριας σημασίας για το αντιοξειδωτικό δίκτυο του δέρματος, πρωτεΐνης θα μπορούσε να συμβάλλει στην καλύτερη προστασία των ανθρώπων από τον καρκίνο του δέρματος.
«Οι καρκίνοι του δέρματος είναι κακοήθεις όγκοι, στους οποίους παρατηρείται ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός κυττάρων του δέρματος, συγκριτικά με τη φυσιολογική διαδικασία αναγέννησής του. Οι πιο συχνές μορφές του είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Προσβάλλουν άτομα όλων των αποχρώσεων δέρματος, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με σκουρόχρωμη επιδερμίδα», μας εξηγεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Κάθε υπότυπος καρκίνου του δέρματος έχει μοναδικά χαρακτηριστικά. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να εμφανιστεί ως ένα λευκό περλέ ή κηρώδες εξόγκωμα, συχνά με εμφανή αιμοφόρα αγγεία, στο πρόσωπο, τα αφτιά ή το λαιμό, ή ως ένα επίπεδο, απολεπιζόμενο, καφέ ή στο χρώμα του δέρματος εξάνθημα στην πλάτη και το στήθος, ή ως λευκή, κηρώδης ουλή.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται συνηθέστερα στο πρόσωπο, τα αφτιά και τα χέρια. Τα άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα σε περιοχές που δεν εκτίθενται συχνά στον ήλιο. Μπορεί να εμφανιστεί ως σκληρό, κόκκινο οζίδιο, ή ως μια επίπεδη βλάβη με φολιδωτή, κρουστώδη επιφάνεια.
Υπάρχει άλλος ένας τύπος, το μελάνωμα, ο οποίος είναι ο πιο επικίνδυνος από όλους τους άλλους, αφού προκαλεί τους περισσότερους θανάτους. Εμφανίζεται συχνά ως μια καινούργια ελιά, ή ως αλλαγμένη υπάρχουσα ελιά ως προς το μέγεθος ή το χρώμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Μπορεί να εκδηλωθεί ως μια μεγάλη καφετιά κηλίδα με πιο σκούρα στίγματα, ως μια μικρή βλάβη με ακανόνιστα όρια και τμήματα που φαίνονται κόκκινα, ροζ, λευκά, μπλε ή μπλε-μαύρα, ως μια επώδυνη βλάβη που προκαλεί κνησμό ή πόνο, ή ως σκούρες αλλοιώσεις σε ακροδάκτυλα, παλάμες ή πατούσες καθώς και σε βλενογόννους. Οι άνδρες εμφανίζουν συχνότερα μελάνωμα στο πρόσωπο και στον κορμό, ενώ οι γυναίκες στα πόδια.
Παράγοντας κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του δέρματος είναι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, είτε αυτή προέρχεται από τον ήλιο είτε από τεχνητά μέσα, όπως το solarium. Ιδανικά μέτρα προφύλαξης είναι η αποφυγή της ηλιοθεραπείας, η χρήση αντηλιακών πριν από την έκθεση στον ήλιο και η παραμονή στη σκιά κατά το δυνατόν. Παρά τις εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού για αυτά, η πρόοδος που έχει συντελεστεί είναι μικρή, καθώς το ποσοστό των ανθρώπων που εμφανίζουν καρκίνο του δέρματος αυξάνεται. Υπολογίζεται ότι 1 στους 5 θα αναπτύξει κάποιο τύπο του μέχρι τα 70 του χρόνια.
Επί σχεδόν μισό αιώνα, οι επιστήμονες έδιναν ιδιαίτερο βάρος στα αντιοξειδωτικά που λαμβάνονται μέσω της διατροφής ως πιθανό τρόπο πρόληψης του καρκίνου. Δυστυχώς, η έρευνα δεν έχει επιβεβαιώσει τις προσδοκίες τους.
Εάν εντοπιστεί έγκαιρα, μπορεί να αντιμετωπίσει ικανοποιητικά και οι πιθανότητες εξάλειψής του είναι ιδιαίτερα υψηλές. Με την τακτική εξέταση από δερματολόγο μπορεί να βρεθεί προτού ακόμα γίνει πλήρης καρκίνος του δέρματος ή διεισδύσει κάτω από την επιφάνεια του δέρματος.
Δεδομένης της μειωμένης απόδοσης των προληπτικών μέτρων, ένα εμβόλιο θα μπορούσε να σώσει αρκετούς ανθρώπους από τον θάνατο.
Σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύθηκε στη διαδικτυακή έκδοση του Journal of Investigative Dermatology, λίγες ημέρες πριν από την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου, ένα εμβόλιο mRNA που προάγει την παραγωγή της πρωτεΐνης TR1 στα κύτταρα του δέρματος θα μπορούσε να μετριάσει τον κίνδυνο καρκίνου που προκαλείται από την υπεριώδη ακτινοβολία και άλλων δερματικών προβλημάτων.
Τα εμβόλια mRNA λειτουργούν δίνοντας εντολή στα κύτταρα να φτιάξουν μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη. Τα εμβόλια για τον κορωνοϊό, τα μοναδικά που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, στοχεύουν σε ένα κομμάτι της πρωτεΐνης spike του ιού, ενώ το εμβόλιο για το μελάνωμα θα στοχεύει στην TR1.
Η έρευνα είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο, αλλά όταν θα ολοκληρωθεί αναμένεται να φέρει επανάσταση στην πρόληψη του καρκίνου, μέσω της διαμόρφωσης του αντιοξειδωτικού συστήματος του οργανισμού.
Προς το παρόν το μόνο όπλο που έχουμε είναι η αυτοεξέταση και οι τακτικές επισκέψεις στον δερματολόγο για δερματοσκόπηση και χαρτογράφηση σπίλων, προκειμένου να εντοπιστεί η παραμικρή βλάβη σε πολύ αρχικό στάδιο, να αποφευχθούν καθυστερήσεις στη θεραπεία, οι οποίες μειώνουν τις πιθανότητες επιτυχούς έκβασής της», καταλήγει ο δρ Χρήστος Στάμου.