Περίπου 6 στους 10 ανθρώπους αντιμετωπίζει κάποια στιγμή στη ζωή του τριχόπτωση. Για άλλους είναι παροδική και για άλλους έχει πιο μόνιμο χαρακτήρα. Οι επιπτώσεις είναι πολύ επιβαρυντικές για την ψυχολογία, ιδίως των παιδιών. Όταν παιδιά ή έφηβοι βιώνουν σημαντική απώλεια τριχών ή ακόμα και αραίωση των μαλλιών τους πλήττεται η αυτοεκτίμησή τους, κλονίζεται η πίστη στον εαυτό τους, παύουν να νιώθουν αποδεκτοί από τους συνομήλικούς τους, κλείνονται στον εαυτό τους, απομονώνονται.
Όταν το πρόβλημα είναι εμφανές, συχνά υφίστανται ψυχολογική ή/και σωματική κακοποίηση από άτομα ίδιας ή μεγαλύτερης ηλικίας. Αυτή η συμπεριφορά αναστέλλει την επιθυμία τους να βρίσκονται στο ίδιο περιβάλλον μαζί τους, ιδίως τα νεαρότερα παιδιά, με αποτέλεσμα να απομακρύνονται από αγαπημένες δραστηριότητες, ακόμα και από το σχολείο.
«Η έντονη πτώση των τριχών είναι σοκαριστική για τα παιδιά και τους εφήβους, αν και σπανίως οφείλεται σε σοβαρές και μη αναστρέψιμες παθήσεις σε αυτές τις ηλικίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς δεν πρέπει να αναζητήσουν διάγνωση από έναν έμπειρο δερματολόγο, αφού στην πλειονότητά τους οι παθήσεις που προκαλούν τριχόπτωση θεραπεύονται με τοπικές ή φαρμακευτικές αγωγής», εξηγεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Για την παιδική και εφηβική τριχόπτωση ενοχοποιούνται τα γονίδια και κάποια νοσήματα. Η πεποίθηση ορισμένων ότι η κακή υγιεινή και η χρήση καπέλων ευθύνονται γι’ αυτήν είναι εσφαλμένη. Τα άλουστα μαλλιά το μόνο που μπορούν να προκαλέσουν είναι ερεθισμό και μόλυνση, ενώ τα καπέλα σπάσιμο των τριχών λόγω της τριβής.
Μύθος είναι και η άποψη ότι οι χαμένες τρίχες δεν ξαναφυτρώνουν.
Στις περισσότερες περιπτώσεις τα παιδιά και οι έφηβοι ανακτούν την πλούσια κόμη τους μόλις αντιμετωπιστεί ιατρικά η αιτία που προκάλεσε την απώλεια.
Στα μωρά η τριχόπτωση δεν πρέπει να ανησυχεί. Τις περισσότερες φορές εμφανίζεται στο πίσω μέρος του τριχωτού της κεφαλής, λόγω της τριβής του στο στρώμα ή στο καρότσι. Λίγους μήνες αργότερα τα χαμένα μαλλιά θα ξαναφυτρώσουν.
Ένας άλλος λόγος είναι ότι ορμονικοί παράγοντες επιταχύνουν την τελογενή φάση των τριχών του μωρού, προκαλώντας την πτώση τους. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά την κύηση μητέρα και έμβρυο μοιράζονται τις ίδιες ορμόνες. Αλλά μετά τη γέννηση, αυτές οι ορμόνες μειώνονται, προκαλώντας τριχόπτωση στο μωρό (ενδεχομένως και στη μητέρα).
Για τα παιδιά και τους εφήβους, η απότομη, έντονη τριχόπτωση μπορεί να οφείλεται σε γυροειδή αλωπεκία, μια αυτοάνοση πάθηση που εκτός από το κεφάλι μπορεί να επηρεάζει και άλλα σημεία του δέρματος. Το ανοσοποιητικό επιτίθεται λανθασμένα στα τριχοθυλάκια προκαλώντας ένα ή περισσότερα, στρογγυλά, λεία, γυμνά “μπαλώματα”.
Σε αυτές τις ηλικίες η θεραπευτική αγωγή που προτιμάται είναι τοπική με κορτικοστεροειδή και σπανιότερα οι ενέσιμες θεραπείες. Η λήψη κορτικοστεροειδών από το στόμα είναι μια άλλη επιλογή, που όμως σπανίως συστήνεται στα παιδιά, εξαιτίας των σοβαρών παρενεργειών που έχουν.
Στις φαρμακευτικές αγωγές περιλαμβάνονται η μινοξιδίλλη, η οποία βοηθά στην επανεμφάνιση της τριχοφυίας και η ανθραλίνη για την αλλαγή της ανοσοποιητικής λειτουργίας του δέρματος. Στη φαρμακευτική φαρέτρα περιλαμβάνονται, επίσης, οι ανταγωνιστές καλσινευρίνης και χημικές ερεθιστικές ουσίες που στοχεύουν στην ανοσοδιέγερση.
Πολύ καλή επιλογή για τα παιδιά είναι η φωτοδυναμική θεραπεία, αλλά και η μεσοθεραπεία, η οποία στηρίζεται στην έγχυση ενός συνδυασμού φαρμάκων, βιταμινών και αμινοξέων στα σημεία που πέφτουν οι τρίχες.
Η τριχοφυτία είναι άλλη μια πάθηση που προκαλεί στρογγυλά ή οβάλ άτριχα σημεία στο τριχωτό της κεφαλής. Οφείλεται σε λοίμωξη από μύκητες και θεραπεύεται με χάπια. Οι γονείς μπορούν να υποπτευθούν την ύπαρξή της εάν δουν σημεία στο τριχωτό όπου οι τρίχες είναι κομμένες στην επιφάνεια του δέρματος (διακρίνονται μαύρα στίγματα). Είναι μεταδοτική και γι’ αυτό θα πρέπει να θεραπεύεται αμέσως.
Στους εφήβους η τριχόπτωση και η αραίωση των μαλλιών μπορεί να οφείλεσται σε ανδρογενετική αλωπεκία. Στα αγόρια παρουσιάζεται αραίωση των μαλλιών που ξεκινά από τους κροτάφους και συνεχίζεται στο μέτωπο και την κορυφή. Στα κορίτσια η πάθηση προκαλεί αραίωση μόνο στην κορυφή του κεφαλιού.
Η κληρονομικότητα παίζει σπουδαίο ρόλο στην εμφάνισή της. Η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας, η οποία περιλαμβάνει τοπικές και από τους στόματος αγωγές, ανακόπτει την πορεία της πάθησης.
Η τριχόπτωση μπορεί να προκληθεί και από την κακή διατροφή, από διαταραχές απορρόφησης θρεπτικών συστατικών, πεπτικά προβλήματα και αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά και από φάρμακα. Για να σταματήσει η απώλεια των τριχών που οφείλεται σε μια από αυτές τις καταστάσεις πρέπει να εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί η αιτία που την προκαλεί.
Τέλος, στρεσσογόνοι παράγοντες και η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσουν σε τριχοτιλλομανία. Πρόκειται για μια διαταραχή κατά την οποία οι πάσχοντες τραβούν τις τρίχες είτε από το κεφάλι είτε από άλλα σημεία του σώματος. Ξεκινά συνήθως στο τέλος της παιδικής ηλικίας / αρχή της εφηβείας, χωρίς αυτό να είναι απόλυτο, και πρέπει να αντιμετωπίζεται το συντομότερο από ψυχολόγο, διότι η παρατεταμένη χρονικά διάρκειά της προκαλεί βλάβη στα τριχοθυλάκια, που μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία ή αδυναμία ανάπτυξης τριχών στο μέλλον.
«Παρότι όλοι μας χάνουμε τρίχες καθημερινά, υπάρχουν φορές που ο αριθμός τους είναι αυξημένος ή η απώλεια είναι εντοπισμένη σε ένα ή περισσότερα σημεία. Οι γονείς θα πρέπει να εξετάζουν το τριχωτό των παιδιών τους και να απευθύνονται το συντομότερο στον δερματολόγο, εάν παρατηρήσουν κάτι ασυνήθιστο. Διότι όσο πιο σύντομα γίνει η διάγνωση και ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο γρηγορότερα θα σταματήσει η απώλεια. Η βλάβη δεν θα λάβει μεγάλη έκταση, θα χαθούν λιγότερες τρίχες και η θεραπεία θα ολοκληρωθεί σε μικρότερο χρονικό διάστημα», τονίζει.