Η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκύπτουν εξαιτίας της επηρεάζουν τα τελευταία χρόνια χιλιάδες κόσμου σε όλον τον κόσμο. Ολοένα και συχνότερα καλούνται να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις, όχι μόνο στο περιβάλλον αλλά και στην υγεία τους. Οι εκτεταμένες πλημμύρες που σημειώθηκαν φέτος το φθινόπωρο στη Θεσσαλία και τη Στερεά Ελλάδα δυστυχώς δεν θα είναι οι μοναδικές, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Πέραν των άλλων σοβαρών συνεπειών, οι πλημμυροπαθείς και όσοι έσπευσαν προς βοήθειά τους ήταν αναγκασμένοι να βρίσκονται επί πολλές ώρες μέσα στα νερά για να σώσουν ό,τι μπορούσαν, κινδυνεύοντας από τραυματισμούς, αλλά και λοιμώξεις του δέρματος.
Σύμφωνα με μια πολύ αναλυτική ανασκόπηση η επαφή με μολυσμένα νερά γίνεται συχνά αιτία νέων δερματοπαθειών και επιδείνωσης υπαρχουσών, ακόμα και μέρες μετά.
«Από τις πλημμύρες μπορεί να προκύψει μια σειρά από δερματικά προβλήματα, όπως λοιμώξεις από μύκητες (που αγαπούν και εξαπλώνονται σε υγρά περιβάλλοντα), βακτήρια και ιούς, και τραυματισμοί κάθε είδους και αιτιολογίας. Από τις πιο επικίνδυνες επιπτώσεις, όμως, είναι τα δήγματα ερπετών, αφού δεν περιορίζονται στο δέρμα αλλά επηρεάζουν συνολικά τον οργανισμό. Λόγω του αυξημένου κινδύνου που διατρέχουν όσοι επιχειρούν υπό αυτές τις συνθήκες σε πλημμυρισμένες περιοχές, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κάθε αλλαγή στη φυσιολογία του δέρματος χρήζει ιατρικής αξιολόγησης, προκειμένου να αποφευχθούν επιπλοκές», προειδοποιεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Μέχρι πριν μερικά χρόνια τα πλημμυρικά φαινόμενα απασχολούσαν μόνο τους κατοίκους περιοχών της Ασίας και οι περισσότερες έρευνες εστίαζαν σε αυτούς τους πληθυσμούς. Πλέον ούτε η Ευρώπη ούτε η Αμερική είναι προστατευμένες.
Η ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο The Journal of Climate Change and Health έδειξε ότι τις πρώτες 4-5 μέρες το 33% των κατοίκων και εν γένει όσων συνδράμουν στο έργο της αποκατάστασης των ζημιών κινδυνεύουν από τραυματισμούς του δέρματος, κυρίως των άνω και κάτω άκρων. Αν και τις περισσότερες φορές είναι γρατζουνιές, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μόλυνσής τους από την 5η έως την 28η ημέρα μετά την καταστροφή.
Η επόμενη μεγάλη κατηγορία δερματοπαθειών εξαιτίας της επαφής με τα στάσιμα αυτά ύδατα είναι οι λοιμώξεις από μύκητες και βακτήρια, τα οποία προκύπτουν από το ανακάτεμα του εδάφους, την αποσύνθεση νεκρών οργανισμών, από σπάσιμο αγωγών λυμάτων, υπερχείλιση αποχετεύσεων, κ.ά.
Οι λοιμώξεις από σταφυλόκοκκο και ψευδομονάδα, καθώς και από αρνητικά και θετικά κατά Gram βακτήρια είναι πολύ πιθανές μέχρι και 4 εβδομάδες μετά την πλημμύρα. Υψηλός είναι και ο κίνδυνος λεπτοσπείρωσης, εάν υπάρξει επαφή με ούρα τρωκτικών, νόσος που μπορεί να προκαλέσει και δερματικά προβλήματα. Η ταχεία διάγνωση και η λήψη των κατάλληλων αντιβιοτικών θεραπεύει όλες τις παραπάνω μολύνσεις και αποτρέπει τις πιθανές επιπλοκές.
Στοιχεία από περιοχές που έχουν υποστεί πλημμύρες ανά τον κόσμο έχουν δείξει ότι από τα μικρά σκασίματα του δέρματος που προκαλούνται από τη διατάραξη του φραγμού του (λόγω της πολύωρης επαφής με τα νερά), εισέρχονται συχνά και μύκητες.
Σε αντίθεση με άλλες λοιμώξεις, η προσβολή από αυτούς δεν δίνει γρήγορα συμπτώματα, τα οποία ποικίλουν αναλόγως του είδους. Η θεραπεία τους έγκειται στην συστηματική εφαρμογή αντιμυκητιασικών αγωγών. Επιβοηθητικά λειτουργεί και η θεραπεία με λέιζερ. Η διάγνωση σε αρχικό στάδιο επιτρέπει την απαλλαγή από τους μύκητες σε συντομότερο χρονικό διάστημα, συγκριτικά με την εφαρμογή μόνο φαρμάκων τοπικά.
Άλλη μια δερματοπάθεια που μπορεί να προκύψει είναι η ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής, αφού το πιθανότερο είναι στα νερά να περιέχονται χημικές ουσίες, π.χ. λιπάσματα.
Αρκετά επώδυνα μπορεί να αποδειχθούν τα τσιμπήματα των εντόμων που χάνουν τις φωλιές ή τους ξενιστές τους, χωρίς ωστόσο να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα, εκτός από τα κουνούπια, τα οποία μπορούν να μεταδώσουν πολλές ασθένειες, αλλά και κάποια είδη αράχνης. Αντιθέτως, τα δήγματα ερπετών ή τα δαγκώματα ζώων (άγριων και κατοικίδιων) μπορεί όχι μόνο να προκαλέσουν τραυματισμό και λοίμωξη του δέρματος, αλλά και να απειλήσουν την ίδια τη ζωή.
Η ανασκόπηση έδειξε επίσης ότι μετά από πλημμυρικά φαινόμενα παρατηρούνται εξάρσεις διαφόρων υφιστάμενων δερματοπαθειών, όπως ψωρίαση, ακμή, ατοπική αλλά και σμηγματοροϊκή δερματίτιδα, γυροειδής αλωπεκία και κνίδωση, εξαιτίας του στρες που βιώνουν όσοι βιώνουν τέτοιες καταστάσεις.
«Για τη μείωση των πιθανοτήτων λοίμωξης και τραυματισμού, όσοι βρίσκονται σε πλημμυρισμένο έδαφος θα πρέπει να φορούν γαλότσες, γάντια και ιδανικά προστατευτικές στολές. Εάν προκύψουν, το “κλειδί” για την αποφυγή επιπλοκών είναι η έγκαιρη διάγνωση και έγκυρη θεραπεία, ιδίως των πιο ευάλωτων ατόμων, όπως είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν ανοσολογική ανεπάρκεια», καταλήγει ο δρ Χρήστος Στάμου.