Επιδείνωση των συμπτωμάτων του εκζέματος προκαλούν σε αρκετούς ασθενείς οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Η έξαρση αυτή την εποχή έχει επιβεβαιωθεί από μελέτες, μεταξύ των οποίων και μία που δημοσιεύθηκε στο Clinical and Experimental Dermatology. Πραγματοποιήθηκε σε παιδιά που ζούσαν στο Ηνωμένο Βασίλειο και τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την εμπειρική γνώση ασθενών και φροντιστών περί χειροτέρευσης της πάθησης όταν κάνει κρύο. Σημαντικότερη αιτία είναι η εναλλαγή των θερμοκρασιών μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών χώρων.
«Η απώλεια της υγρασίας και το σκάσιμο της επιδερμίδας είναι πολύ συχνές συνέπειες των χαμηλών θερμοκρασιών σε όλους τους ανθρώπους που αμελούν την περιποίησή της. Ειδικά όσοι πάσχουν από έκζεμα και δεν φροντίζουν για την αποκατάσταση της συνοχής της με ενυδατικές κρέμες ούτε την προστατεύουν από το κρύο με ζεστά ρούχα, είναι πολύ πιθανόν να δουν τα συμπτώματα να επιδεινώνονται τους προσεχείς μήνες», εξηγεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
«Για την αποφυγή μιας τέτοιας εξέλιξης, οι ασθενείς θα πρέπει να φροντίζουν πιο εντατικά το δέρμα τους συγκριτικά με το καλοκαίρι, να αποφεύγουν τις απότομες αλλαγές θερμοκρασίας (π.χ. ζεστό μπάνιο αμέσως μετά την είσοδο στο σπίτι όταν έξω κάνει πολύ κρύο) και να φορούν ρούχα από φυσικά υλικά που δεν ερεθίζουν το δέρμα», προσθέτει.
Η πάθηση είναι συχνή σε βρέφη, παιδιά και εφήβους και σπανιότερη σε ενηλίκους. Η παθογένεσή της οφείλεται σε γενετικούς και περιβαλλοντικούς λόγους και στις πιθανότητες εκδήλωσής της σαφής είναι ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος.
Πρόκειται για μια φλεγμονώδης, χρόνια διαταραχή που καθιστά την επιδερμίδα ξηρή. Συχνά εμφανίζονται εξανθήματα, αλλά κύριο χαρακτηριστικό της είναι η φαγούρα που προκαλεί. Στις επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν περιλαμβάνονται οι μολύνσεις, λόγω της ασυνέχειας του δέρματος.
Τα συμπτώματα πυροδοτούνται από διάφορους παράγοντες – για κάποιους ασθενείς παραμένει άλυτος γρίφος. Η εύρεσή τους, ωστόσο, είναι πολύ σημαντική γιατί μόνο έτσι μπορούν να ελεγχθούν. Από τους συνηθέστερους είναι το κρύο, τα υφάσματα των ρούχων που ακουμπούν στο δέρμα και η διατροφή.
Τι μπορούν να κάνουν οι ασθενείς για να αποφύγουν τις εξάρσεις;
- Να το προστατεύουν από τις ξαφνικές μεταβολές της θερμοκρασίας. Δηλαδή να μην το αφήνουν ακάλυπτο όταν βγαίνουν στο κρύο, ούτε να προσπαθούν να το ζεστάνουν με συσκευές παραγωγής θερμότητας ή ζεστό νερό αμέσως μόλις μπαίνουν σε εσωτερικούς χώρους.
- Να προσέχουν τα επίπεδα υγρασίας στους χώρους που ζουν και εργάζονται, δεδομένου ότι η θέρμανση ξηραίνει τον αέρα. Για να διατηρηθούν τα επίπεδα σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, αρκεί η τοποθέτηση νερού ενός μπολ με νερό ή μιας βρεγμένης πετσέτας πάνω στο καλοριφέρ.
- Να εμποδίζουν την απώλεια νερού από την επιδερμίδα και να φροντίζουν για την αποκατάσταση της υγρασίας της, με πλούσιες κρέμες.
- Να ανανεώνουν τον αέρα των εσωτερικών χώρων, καθώς έτσι αποφεύγεται ο πολλαπλασιασμός των ακάρεων της σκόνης, που είναι γνωστός ερεθιστικός παράγοντας και πηγή εξάρσεων του εκζέματος.
- Να καθαρίζουν τακτικά το σπίτι τους, αφού εκτός από σκόνη συσσωρεύονται και τρίχες από τα κατοικίδιά τους (επίσης ερεθιστικός παράγοντας), τα οποία παραμένουν πολύ περισσότερες ώρες μέσα σε αυτό τον χειμώνα.
- Να χρησιμοποιούν προϊόντα καθαρισμού του δέρματος που δεν ενοχλούν το δέρμα, όπως αυτά που περιέχουν οργανικά μαλακτικά συστατικά και όσο το δυνατόν λιγότερες χημικές ουσίες. Να αποφεύγουν απολυμαντικά και το πολύ ζεστό ή πολύ κρύο νερό.
- Να προτιμούν φιλικές προς το έκζεμα τροφές (π.χ. πρεβιοτικά) και να εξαιρούν από τη διατροφή τους όσες πυροδοτούν τα συμπτώματά τους (π.χ. γαλακτοκομικά και αβγά).
- Να ντύνονται με ρούχα που κατασκευάζονται από φυσικά υλικά, είναι μαλακά και απαλά στην υφή (π.χ. βαμβάκι, μετάξι, μπαμπού, μαλλί merino) και που επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει χωρίς να ιδρώνει.
«Η εφαρμογή των συμβουλών αυτών δεν εξασφαλίζει την αποφυγή των εξάρσεων, απλώς μειώνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης ή επιδείνωσης των συμπτωμάτων. Οι ασθενείς που θα δουν τα συμπτώματά τους να χειροτερεύουν τον χειμώνα πρέπει να απευθυνθούν σε έμπειρο δερματολόγο, ο οποίος με την κατάλληλη αγωγή θα βοηθήσει στη γρηγορότερη απαλλαγή από αυτά.
Στα θεραπευτικά μέσα περιλαμβάνονται τα τοπικά κορτικοστεροειδή και τα συστηματικά φάρμακα, αλλά και η φωτοθεραπεία που είτε μόνη της είτε μαζί με άλλες αγωγές προσφέρει, χωρίς παρενέργειες, ανακούφιση. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και ασφαλής ακόμα και για παιδιά με ήπιο ή μέτριο έκζεμα – δεν συστήνεται, όμως, σε όσους έχουν φωτοευαισθησία ή φωτοαλλεργία. Οι έγκυες και θηλάζουσες μπορούν να συζητήσουν με τον γιατρό τους την πιθανότητα υποβολής τους σε αυτή την εξαιρετική θεραπευτική προσέγγιση.
Παιδιά και ενήλικες έχουν, επομένως, τρόπους να περιορίσουν τις πιθανότητες εξάρσεων του εκζέματός τους κατά τους κρύους μήνες του χρόνου. Αρκούν μόνο απλές και ανώδυνες αλλαγές στη φροντίδα και προστασία του δέρματός τους», καταλήγει ο δρ Στάμου.