Σοβαρές και επίμονες είναι οι δερματοπάθειες που ενδεχομένως να παρουσιαστούν σε ορισμένους ανθρώπους από την παρατεταμένη, καθημερινή χρήση των γαντιών και των μασκών. Παρότι είναι αναγκαία και σε ορισμένες περιπτώσεις απολύτως επιβεβλημένη για την προστασία από τον SARS–CoV-2, οι χρήστες καλό είναι να λαμβάνουν μέτρα προκειμένου να αποφύγουν την εμφάνιση ξηροδερμίας και ακμής, αντιστοίχως.
«Το φαινόμενο της ξηροδερμίας στα χέρια των γιατρών και των νοσηλευτών δεν παρουσιάστηκε τώρα με την εμφάνιση του νέου κορωνοϊού στη ζωή μας. Έχει γίνει εντονότερο εδώ και λίγες δεκαετίες, επειδή φορούν καθημερινά περισσότερες ώρες γάντια και απολυμαίνουν τα χέρια τους συχνότερα με ισχυρά υγρά καθημερινά ή τα πλένουν με σαπούνι και νερό. Η τρέχουσα πανδημία όχι μόνο έχει επιτείνει το πρόβλημα αλλά το έχει επεκτείνει και εκτός υγειονομικών χώρων, αφού τα γάντια αποτελούν ένα μέσο ατομικής προστασίας και πρόληψης μετάδοσης του νέου κορωνοϊού και χρησιμοποιούνται από μεγάλο μέρος του πληθυσμού», επισημαίνει ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Δρ. Χρήστος Στάμου. «Αρνητικές επιπτώσεις έχει επίσης και η πολύωρη χρήση μασκών, οι οποίες εμποδίζουν την εισπνοή σταγονιδίων που φέρουν τον SARS–CoV-2, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες προσβολής και νόσησης. Έχει παρατηρηθεί ότι μπορεί να γίνουν αιτία εξανθημάτων και κνησμού στο πρόσωπο, αλλά και εμφάνισης ή αναζωπύρωσης της ακμής», συμπληρώνει.
Τις επιπτώσεις αυτές στο δέρμα εξέτασαν επιστήμονες στη Σιγκαπούρη κατά τη διάρκεια της επιδημίας του SARS–CoV, δηλαδή του κορωνοϊού που εμφανίστηκε το 2002-2003, επίσης στην Κίνα. Όπως συμβαίνει και τώρα, οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία και σε εργαστήρια ήταν υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν εξοπλισμό ατομικής προστασίας. Οι ερευνητές ρώτησαν τους συμμετέχοντες στη μελέτη τους για τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν στο δέρμα τους από τη χρήση μασκών, γαντιών και στολών και από τις απαντήσεις που έλαβαν διαπίστωσαν ότι σχεδόν το 60% των τακτικών χρηστών μασκών N95 υπέφερε από ακμή, πάνω από τους μισούς είχαν φαγούρα και πάνω από το ένα τρίτο εξανθήματα. Η ξηροδερμία ήταν ιδιαίτερα συχνή μεταξύ των χρηστών γαντιών, καθώς το 74% περίπου απάντησαν στο ερωτηματολόγιο που τους δόθηκε ότι αντιμετώπιζαν τη συγκεκριμένη δερματική πάθηση. Ο κνησμός και τα εξανθήματα αφορούσαν περίπου το 56% και το 37,5% αντίστοιχα των ερωτηθέντων. Η στολή φάνηκε να μην προκαλεί δερματοπάθειες, αφού το ποσοστό των χρηστών που παραπονέθηκε για κνησμό ή/και εξάνθημα δεν ξεπέρασε το 1,6%.
Βεβαίως, οι ώρες χρήσης των μέσων ατομικής προστασίας και ο τύπος του υλικού από το οποίο αποτελούνται παίζουν ρόλο. Στη συγκεκριμένη μελέτη οι ερωτηθέντες φορούσαν μάσκες N95, κατά μέσο όρο επί 8 ώρες/ημέρα, επί 8,4 μήνες. Τα γάντια ήταν κατασκευασμένα από λάτεξ και ο μέσος χρόνος χρήσης τους ήταν 6,2 ώρες ημερησίως επί 9,4 μήνες. Οι ενδυμασίες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν μιας χρήσης και φοριούνταν για 6,2 ώρες το 24ωρο επί 8,8 μήνες κατά μέσο όρο. Αξιοσημείωτο είναι ότι τόσο όσοι ανέφεραν προβλήματα ακμής, όσο και ξηροδερμίας ήταν ηλικιακά νεώτεροι (κατά μέσο όρο 29,5 και 28,7 ετών αντιστοίχως).
Εν μέσω της παρούσας πανδημίας από τον νέο μέλος της οικογένειας των κορωνοϊών και δεδομένης της επάρκειας υγειονομικού υλικού, οι αρμόδιοι φορείς προτρέπουν τους πολίτες στη χρήση μασκών και γαντιών και σε ορισμένες περιπτώσεις την επιβάλλουν, ώστε να αποφευχθεί η μετάδοση και η αναζωπύρωσή της. Οι συνέπειες, όμως, από τη χρήση τους παραμένουν οι ίδιες.
Σε ασιατικές χώρες όπου οι υγειονομικοί παλεύουν περισσότερους μήνες με τον νέο κορωνοϊό έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει αύξηση κατά 20-30% των δερματικών λοιμώξεων στο πρόσωπο μεταξύ των χρηστών απλών μασκών. Οι αιτίες είναι κυρίως δύο, διευκρινίζει ο Δρ. Στάμου. Πρώτον, κάτω από τη μάσκα η υγρασία και η θερμοκρασία είναι υψηλές και οι συνθήκες αυτές ευνοούν την επανεμφάνιση της ακμής. Και δεύτερον, η πίεση που δέχεται το δέρμα μπορεί να προκαλέσει απόφραξη των τριχοειδών πόρων. Επιπλέον, άλλες δερματικές εκδηλώσεις, όπως τα εξανθήματα, ενδεχομένως να έχουν αλλεργική προέλευση, δηλαδή το δέρμα να αντιδρά σε ορισμένα υλικά από τα οποία κατασκευάζονται οι μάσκες.
Δεδομένης της αναγκαιότητας της χρήσης τους, ο Δρ. Στάμου συστήνει σε όσους έχουν κάποια ευαισθησία να τοποθετούν μέσα από τη μάσκα μια γάζα, προκειμένου να αποφευχθούν τα σημάδια στο πρόσωπο που μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της ακμής, και να δίνουν την ευκαιρία στο δέρμα τους να επανέρχεται, κάνοντας πεντάλεπτα ή δεκάλεπτα διαλλείματα ανά 1-2 ώρες.
Πηγή των περισσοτέρων προβλημάτων που προκύπτουν από τη χρήση γαντιών είναι τα χημικά που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή τους. Η συχνή επαφή με αυτά γίνονται αιτία εμφάνισης αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής, με κύρια συμπτώματα τον κνησμό, την ερυθρότητα στην περιοχή και εκζεματικές αλλοιώσεις. «Η λύση στο πρόβλημα αυτό θα ήταν η χρήση γαντιών από βινύλιο ή νιτρίλιο. Εάν δεν υπάρχει αυτή η επιλογή, τότε μια άλλη πρόταση είναι η χρήση γαντιών από βαμβακερό ύφασμα κάτω από τα γάντια από λάτεξ, τα οποία απορροφούν μεν τον ιδρώτα, εμποδίζουν δε την επαφή του υλικού του αλλεργιογόνου με το δέρμα», σημειώνει ο Δρ. Στάμου.
Αιτία δερματικών προβλημάτων στα χέρια αποτελεί και η εφίδρωση, η οποία εμποδίζει το δέρμα να εκρέει φυσικούς παράγοντες ενυδάτωσης. Τέλος, το συχνό πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι και η απολύμανση με αντισηπτικά γίνονται αιτία ερεθιστικής δερματίτιδας εξ επαφής. Γι’ αυτό δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την περιποίηση του δέρματος με ενυδατικές κρέμες.
«Η υποχρεωτική εναρμόνισή μας με τις οδηγίες ασφαλείας από τον νέο κορωνοϊό θα προκαλέσει σε αρκετούς δερματίτιδες και ακμή. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να αποτρέψει την επιδείνωση των συμπτωμάτων και να βοηθήσει στη γρηγορότερη θεραπεία», καταλήγει ο Δρ. Χρήστος Στάμου.