Πιθανή είναι η πρόκληση ή η επιδείνωση της ατοπικής δερματίτιδας εξαιτίας του έντονου στρες και της κατάθλιψης που βιώνουν πολλοί συμπολίτες μας λόγω του κορωνοϊού. Οι πρωτόγνωρες καταστάσεις που επικρατούν, με τον φόβο να κυριαρχεί, με τον κατ’ οίκον περιορισμό, την απομόνωση από αγαπημένα πρόσωπα, γίνονται αιτία ψυχολογικής επιβάρυνσης. Όμως, αυτή η ψυχική επιβάρυνση μπορεί να έχει επιπτώσεις και στην υγεία του δέρματος του ίδιου του ανθρώπου που την υφίσταται, αλλά και των απογόνων του αρκετά χρόνια μετά. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι τα παιδιά που έχουν γεννηθεί από μητέρες που έπασχαν από κατάθλιψη μετά τον τοκετό έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν ατοπική δερματίτιδα ως παιδιά ή ως έφηβοι.
Όπως μας εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Δρ. Χρήστος Στάμου, η ατοπική δερματίτιδα είναι μια υποτροπιάζουσα φλεγμονώδης νόσος του δέρματος, που τις περισσότερες φορές είναι επώδυνη και προκαλεί κνησμό. Σε αρκετές περιπτώσεις συνέπεια αυτών είναι η διατάραξη του ύπνου του πάσχοντα. Έχει ενοχοποιηθεί δε για την πρόκληση διαταραχών της ψυχικής κατάστασης του ασθενή, όπως κατάθλιψη, στρες και αυτοκαταστροφικές τάσεις. Στην πραγματικότητα πρόκειται, όμως, για μια αμφίδρομη σχέση. Δηλαδή η ατοπική δερματίτιδα μπορεί αφενός να καταβάλει ψυχικά τον ασθενή, εξαιτίας των περιορισμών που “επιβάλλει” και του στιγματισμού, ο οποίος έχει επιπτώσεις στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ζωή του, και αφετέρου η ψυχική κατάσταση να προκαλέσει την εμφάνιση της ατοπικής δερματίτιδας ή την επιδείνωση των συμπτωμάτων της.
Οι ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, δηλαδή τα άτομα της τρίτης ηλικίας και όσοι πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για να νοσήσουν από τον νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2 αλλά και να επιβαρυνθούν ψυχολογικά. Ευάλωτοι είναι επίσης και οι πάσχοντες από ψυχικές παθήσεις προτού ο κορωνοϊός κάνει την εμφάνισή του. Οι επιστήμονες, περιμένοντας μια αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης που είναι πολύ πιθανή υπό τις επικρατούσες συνθήκες, έχουν οργανώσει και προσφέρουν σε όσους έχουν ανάγκη εξ αποστάσεως ψυχολογική υποστήριξη, με την ανταπόκριση του κοινού να είναι αξιοσημείωτη.
Ωστόσο, η αντίδραση κάθε ανθρώπου σε καταστάσεις που προκαλούν ψυχολογική πίεση διαφέρει. Είναι καλά τεκμηριωμένο εδώ και πολλά χρόνια ότι το άγχος και η κατάθλιψη δύνανται να προκαλέσουν βλάβες στο δέρμα. Ερευνητές της Σχολής Ιατρικής και Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου George Washington, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους θέλησαν να ελέγξουν εάν υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ της ατοπικής δερματίτιδας και της ύπαρξης επιλόχειας και μετά από αυτήν κατάθλιψης. Επιπλέον στους στόχους τους ήταν να ανακαλύψουν εάν υπάρχει κάποιος συσχετισμός μεταξύ της κατάθλιψης του πατέρα και της δερματικής πάθησης. Εξέτασαν στοιχεία από σχεδόν 5000 παιδιά και εφήβους που γεννήθηκαν σε 20 πόλεις της Αμερικής.
Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατάθλιψη της μητέρας μετά από τον τοκετό και πέραν αυτού αποτελεί λόγο για εμφάνιση της ατοπικής δερματίτιδας στο παιδί τους όταν αυτό φτάσει στην παιδική ή στην εφηβική ηλικία. Επίσης διαπίστωσαν ότι η πάθηση ήταν πιο επίμονη και οι διαταραχές του ύπνου πιο έντονες. Έτσι, ο εντοπισμός της κατάθλιψης θα μπορούσε να αποτελεί έναν τρόπο εύρεσης των βρεφών που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για ατοπική δερματίτιδα. Η δε έγκαιρη διάγνωση ενδεχομένως να επέτρεπε την εφαρμογή στρατηγικών για τη μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισής της στη μετέπειτα ζωή του παιδιού.
Η συγκεκριμένη μελέτη δεν είναι βέβαια η πρώτη που ασχολήθηκε με το θέμα. Οι ερευνητές μιας έτερης μελέτης που πραγματοποιήθηκε σε 24.200 μητέρες στην Ταϊβάν, αφού προσάρμοσαν δεδομένα της ψυχικής τους υγείας, συνέδεσαν την επιλόχεια κατάθλιψη με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης ατοπικής δερματίτιδας στους απογόνους τους 3 χρόνια μετά την γέννησή τους. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και μια βρετανική μελέτη σε περίπου 3.000 βρέφη. Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κακή διάθεση της μητέρας αμέσως μόλις φέρουν στη ζωή το παιδί τους και για 6 μήνες μετά από τον τοκετό αποτελεί παράγοντα κινδύνου για παιδικό ατοπικό έκζεμα όταν το παιδί θα κλείσει το πρώτο έτος ζωής.
Τα ίδια αποτελέσματα μπορεί να έχει και η προγεννητική κατάθλιψη και το άγχος, καθώς μελέτες έχουν καταδείξει τη στενή τους σχέση. Από τα ευρήματά τους φάνηκε ότι υπάρχει αυξημένη πιθανότητα ατοπικής νόσου σε παιδιά μητέρων που έζησαν αγχωτικές ή ανεπιθύμητες καταστάσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή ανέφεραν προγεννητική κατάθλιψη και άγχος.
«Το στρες προκαλεί μη φυσιολογική λειτουργία του δερματικού φραγμού, επηρεάζοντας την απελευθέρωση ορισμένων ορμονών, που άλλες σχετίζονται με το στρες και άλλες επηρεάζουν τη διάμετρο των αιμοφόρων αγγείων του δέρματος, αλλά και της ουσίας Π, που σχετίζεται με τον πόνο. Είναι ευκόλως κατανοητό, λοιπόν, ότι η αποτελεσματική αντιμετώπιση του στρες παίζει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της λειτουργίας του δερματικού φραγμού και την αναστολή της ανοσοποιητικής ενεργοποίησης σε περιπτώσεις ατοπικής δερματίτιδας. Οι πάσχοντες από στρες και κατάθλιψη συνήθως αντιμετωπίζονται με φάρμακα ενώ η ατοπική δερματίτιδα με φαρμακευτική αγωγή και με μαλακτικές και φαρμακευτικές κρέμες», καταλήγει ο Δρ. Χρήστος Στάμου.